Het is 25 januari 1990. Een actief lagedrukgebied raast over de Britse Eilanden naar de Noordzee en zorgt in verschillende landen voor uitzonderlijk hoge windsnelheden. Deze depressie krijgt al snel de naam Daria. Met de weersverwachtingen die eind jaren '80 en begin jaren '90 mogelijk zijn, staat ook in Nederland een zware storm op de planning. Maar niemand kon vooraf vermoeden hóe fors de wind uiteindelijk zou worden...

Een lagedrukgebied ontwikkelde zich bij Newfoundland op 23 januari 1990 en raasde in volle vaart naar West-Europa. De depressie werd hierbij opgepikt door de straalstroom, een sterke wind op 10 kilometer hoogte, en kon hierdoor zeer snel uitdiepen. Uiteindelijk werd in de kern een luchtdruk van 950 hPa bereikt. Op 25 januari werden Ierland en het Verenigd Koninkrijk als eerst getroffen door het windveld van de depressie. Binnen enkele uren tijd waren daar liefst 39 dodelijke slachtoffers te betreuren door omgewaaide bomen, muren en weggewaaide daken. In de avond volgde ook de Benelux, met het zwaartepunt van de storm in een strook recht over Nederland. Doordat het hoogtepunt in Nederland precies tijdens de avondspits viel, was de chaos na 18.00 uur compleet. Het treinverkeer, vliegverkeer en de scheepvaart kwam volledig stil te liggen en er werden talloze wegen afgesloten door omgewaaide bomen en gekantelde vrachtwagens. Op het weerkaartje hierboven is de stormdepressie prachtig te zien boven de Noordzee, met het windveld vol over Nederland gelegen.

Uiteindelijk kwam het in Nederland tot een windkracht 11 langs de kust, ofwel een zeer zware storm. Zelfs in de provincie Utrecht werd een uurgemiddelde wind van kracht 10 gemeten, ofwel zware storm. Boven land is dat een unieke waarneming! Ook tijdens de stormen van januari 2007 en 2018 hebben we lokaal wel een tienminuten gemiddelde wind van kracht 10 gehaald in het binnenland, maar een uur lang is ongekend. Bij IJmuiden werd een maximale windstoot van maar liefst 161 km/uur gemeten. Alleen op 6 november 1921 ging het nog iets harder tijdens een reguliere storm: toen werd 162 km/uur gehaald bij Hoek van Holland.

Uiteindelijk zijn op de 25e januari in Nederland 17 dodelijke slachtoffers gevallen en de stormschade liep in de honderden miljoenen guldens.

Compilatievideo van de stormschade op 25 januari 1990

.

De storm van januari 1990 werd in de dagen vooraf wel aangekondigd, maar de waarschuwingen bereikten het publiek maar gedeeltelijk. Ook drong het belang van de waarschuwingen niet goed door, waardoor veel mensen zich ondanks de verwachtte windsnelheden toch buiten begaven. Onder anderen de gebeurtenissen op deze bijzondere weerdag leidden uiteindelijk tot de invoering van een waarschuwingssysteem met kleurcodes. Voornamelijk om de ernst van het verwachte extreme weer aan te duiden, zodat een nieuwe ramp als deze voorkomen zou worden. 

Tegenwoordig worden weerwaarschuwingen door het KNMI uitgegeven en deze kleurcodes bestaan uit 4 gradaties: code groen, code geel, code oranje en code rood. Een code groen staat uiteraard voor 'geen bijzonder weer', ofwel er is geen waarschuwing. Code geel wordt uitgegeven wanneer je alert moet blijven op lokaal gevaarlijk weer. Zulke weersituaties komen regelmatig voor, bijvoorbeeld met zware windstoten vanaf 75 km/uur of als er kans is op een onweersbui. Extreme situaties kunnen uiteindelijk uitdraaien op een code oranje (extreem weer) of code rood (weeralarm). Hierin speelt de maatschappelijke impact ook een belangrijke rol. Bij een zware storm middenin de nacht kan bijvoorbeeld een code oranje uitgegeven worden, terwijl exact dezelfde storm tijdens de avondspits een code rood oplevert. Puur omdat veel meer mensen op dat tijdstip risico lopen. Dit wordt echter met veel instanties besproken, alvorens er een weerwaarschuwing uitgegeven wordt. En deze methodiek is dus grotendeels bedacht op basis van de gebeurtenissen op 25 januari 1990...

Voor meer informatie over de weerwaarschuwing in Nederland verwijzen we naar de website van het KNMI.

Omslagfoto: Robert Remers (storm van 18 januari 2018)