We hebben het dit najaar al vaak gezien: een groot hogedrukgebied vormt zich ergens tussen Scandinavië en Centraal-Europa, waardoor wij te maken krijgen met een 'warme' zuidelijke stroming. Alleen de laatste anderhalve week van september vormde hierin een uitzondering: toen was het koud en vielen flink wat buien. Tegelijkertijd houden depressies zich op ver op de Atlantische Oceaan en boven het uiterste noorden van Europa.

Vanaf aanstaande donderdag (10 nov) komt ook de Benelux onder invloed te staan van dit nieuwe hoog. Dat levert een zuid- tot zuidoostelijke wind op, waarmee het relatief zacht blijft voor de tijd van het jaar. Al nemen de temperatuurverschillen tussen dag en nacht behoorlijk toe. Ofwel: een grotere dagelijkse gang. Dit duidt op een open weertype met flink wat zonneschijn. Het is vervolgens afhankelijk van de positie van het hoog hoe sterk de wind blijft doorstaan.

Komt het hogedrukgebied dichtbij ons land te liggen, dan valt de wind grotendeels weg en kan zich tijdens de nachtelijke uren gemakkelijk mist of laaghangende bewolking vormen. Half november heeft zulk ochtendgrijs de grootst mogelijke moeite om te verdwijnen. In dat scenario neemt de kans op grijze dagen toe, waarop het ook ronduit fris kan blijven. In hardnekkige mist blijft de middagtemperatuur soms (ruim) onder de 10 graden steken. Wanneer de zon volop schijnt warmt het meteen op naar een graad of 15. Maar juist dan worden de nachten ook een stuk kouder. Wanneer zich grondmist vormt, wordt het aanzicht rond zonsopkomst ook meteen een stuk fraaier! Plaatjes zoals hieronder komen dan ongetwijfeld weer voorbij:

Komend weekend kan de temperatuur 's nachts tijdens heldere momenten behoorlijk onderuit gaan. De nacht van vrijdag op zaterdag lijkt op dit moment in de weermodellen de koudste nacht te worden met temperaturen die in het binnenland niet ver bij het vriespunt vandaan blijven. Met name in de zuidelijke regio's (het dichtstbij het hogedrukgebied gelegen - dus de minste wind) kan het afkoelen tot rond nul en wellicht komt het kwik dan lokaal zelfs iets eronder. Wanneer het op een KNMI-station kouder wordt dan 0,0 graden is sprake van de eerste lokale vorstdag van dit seizoen. En die is al opvallend laat: normaal gesproken hebben we de eerste vorstdag ergens in Nederland rond 23 oktober te pakken. In de vroege ochtend van 9 mei heeft het nu voor het laatst ergens gevroren (-0,6 graden bij Leeuwarden). 

Voordat de atmosfeer tot rust komt, krijgen we eerst nog te maken met enkele buien. Die vallen tussen dinsdagavond en woensdagochtend en vooral langs de westkust kunnen dat soms felle buien zijn. Een zogenaamde trog passeert onze omgeving: de bovenlucht koelt flink af (rond -25 graden op 5 km hoogte) en boven het relatief warme zeewater kan dat behoorlijke buienactiviteit opleveren. Vooral aan zee is er kans op onweer en windstoten tussen 70 en 80 km/uur. Naarmate de buien verder het land op trekken zal de intensiteit wel geleidelijk afnemen. In een smalle kuststrook kan plaatselijk 10 tot 20 millimeter neerslag vallen. Elders blijven de neerslaghoeveelheden beperkt tot hooguit enkele millimeters.

Vanaf woensdagmiddag wordt de buiigheid onderdrukt door het in kracht toenemende hogedrukgebied. Dat luidt zoals gezegd een periode in van stabiel herfstweer met soms frisse nachten, maar meestal ook fraaie dagen met geregeld ruimte voor de zon. Daarmee zou november een (zeer) droge maand kunnen worden, zoals oktober dat in de meeste regio's ook al was. Of het stabiele weer resulteert in mogelijk vroege koude richting het eind van de maand? Dat bekijken we in de 30-daagse verwachting van morgen.

Foto omslag: Martin Vye