Afgelopen maandag rinkelde bij ons de telefoon. Een meneer aan de andere kant van de lijn had een klacht over de weersverwachting. Nu komt het wel vaker voor dat mensen klachten hebben of ons op fouten wijzen. Soms hebben ze gelijk, maar soms ook absoluut niet. De meneer die dit keer belde, had een ‘klacht’ over de minimumtemperatuur op de weerkaart bij het journaal.

Het viel de beller op dat de minimumtemperaturen op de weerkaart bij lange na niet in de buurt komen van wat deze meneer zelf meet op het balkon van zijn appartement op vijf hoog in Amsterdam-Zuidoost. Zo was het de verwachting op zondagavond dat het in de nacht naar maandag een graad of 9 zou worden. De beller had echter een minimale temperatuur van 14 graden afgelezen op zijn thermometer. Een verschil dus van vijf graden. Heeft hij een punt of was de verwachting toch echt juist?

De temperatuur kun je met behulp van een thermometer zelf meten. Heel veel mensen hebben een thermometer in hun tuin of op hun balkon hangen. Zelfs de meeste auto’s hebben tegenwoordig een thermometer zodat je als weggebruiker de kans kunt inschatten of het wel of niet glad zou kunnen zijn. Toch is het van groot belang dat je een thermometer op de juiste plaats de temperatuur laat meten. Op een windstille en zonnige zomerdag is het verschil tussen een schaduwplek en een plek in de volle zon bijzonder groot.

In de weerkunde hebben we al heel lang geleden afgesproken dat we de temperatuur meten op 1 meter 50 (neushoogte) in de schaduw. Daarnaast is het van belang dat er geen invloed is van bijvoorbeeld bomen, wegen of gebouwen. Een officieel weerstation staat dan ook in het vrije veld en niet in een dichtbegroeide tuin en al helemaal niet op vijf hoog op een balkon. De thermometer wordt geplaatst in een zogenaamde weerhut of sensorhut om indirect zonlicht tegen te gaan. In een weerbericht wordt over het algemeen een verwachting gemaakt voor officiële weerstation, alleen al omdat je als meteoroloog de volgende dag kunt beoordelen op de verwachting klopt met de gemeten minimumtemperatuur op dat weerstation. 

De temperatuur tussen het platteland en stedelijk gebied kan soms behoorlijk verschillen, vooral bij situatie met weinig wolken en wind. In de zomer kan het bijvoorbeeld op het platteland behoorlijk afkoelen in de nacht, terwijl het in de stad vaak graden warmer blijft. De warmte van overdag blijft hier als het ware hangen. Overdag zien we ook vaak grote verschillen. In grote steden kan het soms wel 10 graden warmer worden dan buiten de stad, puur door de bebouwing. Steden als Parijs, Londen, Berlijn en Amsterdam hebben dan ook een heel ander klimaat dan het platteland rondom deze enorme steden. 

In Nederland wonen de meeste mensen in steden of (grote) dorpen. Slechts een klein deel woont op het platteland, waar tevens de officiële weerstations zijn te vinden. Voor die laatste groep is de weersverwachting op maat gemaakt, maar voor de bewoners van grotere dorpen en steden is dat lang niet altijd het geval. Maar moeten meteorologen in hun weersverwachting meer aandacht besteden aan de temperaturen die juist daar kunnen optreden? Het is iets dat we in weerpraatjes wel steeds vaker doen. Vooral tijdens heet zomerweer proberen we te benadrukken dat in de grote steden de temperatuur niet zo ver zal zakken als op het platteland waardoor tijdens zogenaamde tropennachten (minimumtemperatuur >20,0 graden) het slaapgenot in de grote steden zonder goed werkende airconditioner ver te zoeken is.

De vraag is alleen, welke waarde ga je hanteren. Maak je voor de regio Amsterdam een verwachting voor de Pijp, het Damrak of voor de buitenwijken van de stad? Daarnaast is de weerman of -vrouw van dienst ook gebonden aan tijd. Je kunt niet elke stadswijk expliciet benoemen om alle kijkers tevreden te houden.

Feit is dat de beller wel een punt had, iets waar we in de weerkamer nog wel vaker over zullen discussiëren. Vooralsnog is het zo dat de temperaturen op de weerkaarten representatief zijn voor de officiële weerstations op het platteland en dat de temperatuur in stedelijk gebied daar soms flink vanaf kan wijken.