100 jaar wintermode: zó veranderde de winterkleding (in foto's!)

100 jaar wintermode: zó veranderde de winterkleding (in foto's!)

Laura Osinga
Laura Osinga
Laura Osinga 29 januari 2021 09:00 uur
Laatste update: 29 januari 2021 13:35 uur
De wintermode is de laatste 100 jaar flink verandert. Aan de hand van foto's krijgt u een mooi overzicht.

Wij Nederlanders zijn al sinds jaar en dag in de ban van sneeuw. Zodra de eerste sneeuwvlok valt, trekken we er met onze slee op uit, houden we sneeuwbalgevechten en bouwen we sneeuwpoppen. Sneeuwpret is niet nieuw: de eerste illustratie gevonden van een sneeuwpop komt al uit een Middeleeuws boek uit 1380 n. Chr. en de eerste gevonden foto van een sneeuwpop komt al uit 1853Wat wél steeds vernieuwd, is de kleding die we dragen wanneer we ijs en sneeuw opzoeken. In vogelvlucht nemen we je mee door veranderingen van de wintermode van de afgelopen 100 jaar. 

Eerste gevonden foto van een sneeuwpop. De foto van Mary Dillwyn, het origineel is te vinden in The National Library of Wales. 

Jaren '20 - '30: veel verandering

Het was een tijd van verandering. De Eerste Wereldoorlog was net voorbij en dat was terug te zien in de welvaart. Mensen hadden meer te besteden en dat gaf de mode-industrie een flinke boost. Daarnaast wilde men na alle ellende vooral genieten van het leven: de rokjes werden korter en vielen veelal boven de knie. Dat was in deze tijd al een hele stap voorwaarts! Het zette scherp af tegen de ouderwetse klederdracht.

Jaar: 1927

Bron: Open beelden. Polygoon-ProfiltiNederlands Instituut voor Beeld en Geluid

Jaar: 1928

Bron: Open beelden. Polygoon-Profilti  / Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid

Toen sloeg in de jaren '30 de economische crisis toe en kregen mensen minder te besteden. Rokken werden langer, breder en soepeler. Er ontstond een scheiding tussen flamboyante avondkleding en functionele kleding overdag. Op de ijsbaan zie je daarom grotendeels doeltreffende warme kleding. Met name wol was een populaire stof. Deze stof heeft alleen één groot nadeel: het absorbeert water en wordt dan enorm zwaar. In de sneeuw of op het ijs was dit verre van ideaal!

Jaar: 1933 

Bron: Open beelden. Polygoon Hollands Nieuws / Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid

Jaar: 1933

Bron: Open beelden. Polygoon Hollands Nieuws / Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid

Jaren '40: schaarse grondstoffen

De jaren '40 waren sobere jaren en dat had ook zijn weerslag op de mode. Er was door de oorlog een tekort aan vele grondstoffen, onder andere aan katoen en leer. Deze schaarste was ook van invloed op de verminderde productie en de daaropvolgende langzame verdwijning van ouderwetse klederdrachten. Er ontstond een andere mentaliteit: niets werd weggegooid. Vaak werd oude kleding omgetoverd tot nieuwe kleding, zo werden van oude mannenpakken bijvoorbeeld mantelpakjes gemaakt. Om binnen deze mogelijkheden toch vrouwelijkheid te benadrukken, kwam er meer nadruk op de taille. 

Jaartal: 1946 

Bron: Open beelden. Polygoon Hollands Nieuws  / Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid 

Jaren '50: kleding als statussymbool

Eerder nog schaarse materialen en grondstoffen werden weer beschikbaar en kleding werd meer en meer een statussymbool. Er werd steeds vaker aandacht besteed aan het uiterlijk. Vrouwen benadrukten hun vrouwelijkheid en daarbij werd er nadruk gelegd op de boezem en taille. Wel was de mode nog hooggesloten.

Jaartal: 1953 

Bron: Alice Lentink 

Jaartal: 1950-1955 

Bron: Ben Lankamp 

Jaren '60 en '70: een opvallende twist

Halverwege de jaren '60 draaide dit om. Waar vrouwen en meisjes eerder nog voor onopvallende kleuren kozen, werd er nu meer focus gelegd op kleuren. De beweging die ontstond wordt ook wel de hippie-beweging genoemd. Dit was echter vooral onder jongeren het geval. 

Een bijzondere gebeurtenis uit de jaren '60 was het dichtvriezen van het IJsselmeer in 1963. De 80 centimeter dikke ijslaag maakte het mogelijk om een autoweg te maken over het meer van Friesland naar Noord-Holland. 

Jaartal: 1963 

Bron: Open beelden. Polygoon-Profilti / Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid

Jaartal: 1963 

Bron: Open beelden. Polygoon-Profilti / Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid 

Het modebeeld van de jaren ‘70 lijkt sterk op die van de eind jaren '60. De hippielook bleef in deze tijd populair. Het dragen van een simpel t-shirt, sweater, spijkerbroek en sneakers werd nu als ‘normaal’ gezien.

Jaren '80 - '90: een ware tweedeling

Een veelvoorkomende benaming voor de jaren '80 is ‘het decennium van extremen’. De kleding, make-up en kapsels waren opvallend en kleurrijk. Dit geldt vooral voor de jeugd. Ook in de jaren ‘90 zien we deze tweedeling: de jeugd draagt hele gewaagde kleding terwijl de generatie daarboven zich heel conservatief kleed. Kinderen trokken zich van de mode weinig aan: zij werden door ouders in veelal te grote winterkleding gehesen en trokken er met een slee op uit! 

Jaartal: 1995 

Bron: Jaco van Wezel 

Jaren '00 - '10: tijd van experimenteren

Deze tijd wordt wat betreft mode veelal omschreven als een periode van experimenteren en veel verschillende invloeden. De mode is verre van eentonig en wisselt sterk. Wat ik me vooral herinner uit deze tijd, zijn veel te grote kleurrijke winterjassen en veel sneeuw. Zoals in maart 2005, toen er op sommige plekken bijna een halve meter sneeuw lag!

Jaartal: 2005 

Bron: Wilfred Janssen 

Files en vertragingen