We zitten momenteel in een zeer wisselvallig tijdvak. De afgelopen dagen viel regionaal meer dan 50 millimeter, vooral in het westen en zuidwesten van het land. Dat heeft de maandsom neerslag voor september opgestuwd naar liefst 200 tot lokaal 240 millimeter op enkele plaatsen in Zeeland en Zuid-Holland. Over deze neerslaghoeveelheden kun je hier meer lezen. Er is echter een verandering in de weerkaarten zichtbaar, maar die laat nog wel eventjes op zich wachten.

Hieronder een vergelijking tussen de luchtdruksituatie voor deze week en volgende week (5-12 oktober). Het hogedrukgebied dat zich momenteel nog nabij de Azoren bevindt, verplaatst vanaf het weekend langzaam in onze richting en komt vanaf begin volgende week boven West-Europa te liggen. Dat betekent stabilisatie van de atmosfeer, maar eerst krijgen we nog een flinke plens regenwater te verwerken komend weekend. Met het zwaartepunt op zaterdag.

Door een steeds grotere invloed van hogedruk neemt de wind na komend weekend sterk in kracht af. Dat effect zien we aanstaande donderdag en vrijdag ook al tijdelijk plaatsvinden boven ons land. De lange termijn biedt veel meer dagen met weinig wind en opklaringen. Daardoor neemt het risico op mist vanaf de nieuwe week weer toe. De nachten kunnen vanaf deze tijd van het jaar behoorlijk snel vollopen met mist en lage bewolking, zeker als er een zwakke wind vanaf zee waait.

Op de weerkaart hierboven, van het fijnmazige Harmoniemodel, zien we de berekening voor het zicht voor aanstaande donderdagochtend. Alles beneden de 1000 meter, ofwel mist, kleurt oranje/rood. Dergelijke kaarten gaan we binnenkort waarschijnlijk veel vaker zien. Bij zo'n grote 'plak' mist en stratus (laaghangende bewolking) is het van oktober tot en met maart altijd de vraag hoe snel het weggebrand wordt door de zon. Bij weinig wind en zonder invloed van frontale bewolking, kan een laag mist richting de winter steeds gemakkelijker de hele dag blijven hangen. Dat heeft uiteraard veel invloed op de temperatuurverwachting.

Onder hardnekkige mist of lage bewolking zijn maximumtemperaturen tussen slechts 5 en 10 graden absoluut geen uitzondering, terwijl het soms nog wel 15 tot 20 graden kan worden wanneer in dezelfde situatie de zon flink doorbreekt. Maar dat levert dan wel weer flink koudere nachten op. Dat maakt de verwachting al met al een beetje onzeker.

De hoofdlijn is in ieder geval aanhoudend normaal tot vrij koud. Het hogedrukgebied blijft overwegend ten westen van ons land liggen, waardoor de wind uit richtingen tussen noordwest en noordoost waait. Daarmee wordt polaire lucht uit het noorden van Europa onze kant op geblazen. Gemiddeld gezien laten de kaarten weinig grote afwijkingen zien, maar over een periode van 7 dagen kleurt het meestal wel blauw. Die afwijking komt waarschijnlijk vooral op conto van de kouder wordende nachten.

Begin of halverwege oktober komt het meestal wel tot de eerste officiële nachtvorst van het seizoen. Onlangs zagen we al enkele nachten vorst aan de grond optreden in het oosten en noordoosten van ons land, maar tot temperaturen onder het vriespunt op anderhalve beter hoogte (dat is de officiële meethoogte) is het dit seizoen nog niet gekomen. Onder rustige omstandigheden neemt die kans natuurlijk snel verder toe, zeker doordat de nachten snel langer worden. Dan is het zomaar mogelijk dat we ergens tussen 5 en 15 oktober de eerste vorst kunnen registreren, indien dat hogedrukgebied nabij ons land komt te liggen. Maar veel hangt wel af van de hoeveelheid lage bewolking/mist en natuurlijk de windsterkte!

Nazomerweer van betekenis, zoals we de laatste jaren vaak zagen eind september en zelfs nog in oktober met temperaturen tussen 20 en 25 graden, is voorlopig niet in zicht. Daarvoor wordt de echte warmte deze week te ver zuidwaarts weggedrukt. Sowieso lijkt een overtuigende zuidelijke stroming voorlopig geen kans te maken. We moeten het met temperaturen stellen die meestal tussen de 14 en 17 graden schommelen, al is een enkele warmere dag altijd wel mogelijk. De frisse nachten daarbij opgeteld maakt dat het weer de komende tijd aanhoudend (nipt) aan de koude kant blijft.

Foto omslag: Arjan Pat