Ondanks dat de wind in ons land vaak uit een zuidwestelijke richting waait, zijn er voldoende dagen in het jaar waarop dat niet het geval is. Een oostelijke wind zorgt voor koud winterweer tijdens de wintermaanden terwijl in het zomerseizoen bij een oostenwind vaak hoge temperaturen gemeten worden. De windrichting aan de grond hangt samen met de ligging van hoge- en lagedrukgebieden. De ligging van deze weersystemen hangt vervolgens weer (onder andere) samen met de ligging van de straalstroom. 

De straalstroom is een wind op ongeveer 10 km hoogte. Deze kan snelheden bereiken van 150 tot soms wel 300 km/u. Deze 'rivier' van wind op grote hoogte is vaak de gangmaker van het weer op gematigde breedte in Europa, Azië en Noord-Amerika. De straalstroom beweegt van west naar oost, maar is vaak geen rechte lijn. Soms slingert de straalstroom enorm en kan warme lucht vanaf de evenaar helemaal doordringen tot de poolstreken. Op andere plaatsen op het noordelijk halfrond zien we dan vaak een compenserende beweging van koude poollucht naar het zuiden.

De sterkte van de straalstroom hangt samen met de verschillen in temperatuur tussen de arctische gebieden en de regio rond de evenaar. Over het algemeen is het temperatuurverschil het grootst in de wintermaanden en een stuk minder in de zomerperiode. In de winter waait de wind op grote hoogte dan ook regelmatig met enorme snelheden. Tijdens de zomermaanden is de straalstroom veel minder sterk en soms zelfs behoorlijk verzwakt. Ook op dit moment is de straalstroom op het noordelijk halfrond alles behalve sterk.

De komende dagen zien we op het noordelijk halfrond een zwakke straalstroom. Slechts af en toe piekt de wind op hoogte, bijvoorbeeld dit weekend rond 45 graden noorderbreedte even ten westen van Europa. Met een zwakke straalstroom is het zelfs voor de meest krachtige weercomputers lastig om een goede berekening te maken voor een termijn van bijvoorbeeld de komende 30 dagen. Bovendien kan een minuscule verschuiving aan het aardoppervlak soms voor grote verschillen zorgen. In ons land is dat bijvoorbeeld het geval als bij minimale luchtdrukverschillen in de loop van de dag een wind van zee opsteekt. Een warme zomerdag kan in de kustprovincies dan een stuk minder aangenaam verlopen dan in het binnenland. In grote lijnen ziet de weerkaart er van West-Europa zomers uit, maar juist de Randstad kan dan een matige zomerdag beleven. Dat heeft toch mooi gevolgen voor miljoenen inwoners van West-Europa!

Dit soort onzekerheden zien we op een wat grotere schaal terugkomen in de weerkaarten voor de komende 30 dagen. Deze week bijvoorbeeld ligt ten noordwesten van ons een hogedrukgebied. Laag is de luchtdruk nabij de Azoren en ten zuiden van de Benelux. De precieze ligging van kleinschalige lagedrukgebieden boven Engeland, Frankrijk en Duitsland zijn bepalend voor het weerbeeld in ons land. Een klein verschuiving kan grote gevolgen hebben op het weerbeeld en de temperatuur in onze omgeving.

De belangrijkste gangmaker, zeker als we het over zomerweer hebben in West-Europa, is een hogedrukgebied. Deze week ligt deze met kern ten noordwesten van ons land, in de weken erop komt de kern boven het uiterste noorden van Scandinavië te liggen. De afstand lijkt te groot te zijn om bij ons langdurig stabiel zomerweer op te leveren. Lagedruk, hoe inactief deze soms ook zijn, weten af en toe door te dringen tot ons land, of komen even zuid van ons uit. Het zorgt in bijvoorbeeld Frankrijk regelmatig voor een zomers onweer. Warmer dan normaal is het in bijvoorbeeld Scandinavië onder de vleugels van het eerder genoemde hogedrukgebied. In onze omgeving worden weinig afwijkingen verwacht, maar dat wil niet zeggen dat er geen warme dagen aan zitten te komen.

Met de sturende druksystemen op ruime afstand van ons land, bepalen veel kleinere weersystemen het weerbeeld in onze omgeving de komende weken. In de 30-daagse verwachting worden al deze opties op één hoop gegooid en dus krijgen we in onze omgeving niet echt afwijkingen te zien wat betreft temperatuur en neerslag. Details zijn dus moeilijk te geven.

Pas op het einde van de 30 daagse periode -in de meeste regio's is dan de zomervakantie begonnen- zien we het Scandinavische hogedrukgebied zich wat meer naar het zuiden verplaatsen. Als deze ontwikkeling waarheid wordt, kunnen we tegen die tijd van over standvastiger zomerweer spreken. Gezien de termijn is dat wel een zeer gewaagde uitspraak.