Waarom valt Pasen elk jaar op een andere datum?

Waarom valt Pasen elk jaar op een andere datum?

Laura Osinga
Laura Osinga
Laura Osinga 27 maart 2024 12:00 uur
Laatste update: 28 maart 2024 10:55 uur
Achter dat vraagstuk schuilt een complexe berekening die alles te maken heeft met de stand van de maan.

Pasen valt ieder jaar op een andere datum, variërend van 22 maart tot 25 april. Zo kan het zomaar zijn dat je dit jaar in je winterjas paaseieren zoekt, terwijl dat vorig jaar nog in je korte broek was. De logica achter de datum is behoorlijk complex en al eeuwenoud. 

De oorsprong van Pasen

Van oorsprong is het Paasfeest een Joodse aangelegenheid en viel het tegelijkertijd met het Joodse Pasen, maar dit veranderde omstreeks de tweede eeuw. De twee feesten worden al sinds die tijd op verschillende data gevierd. Later werd zelfs besloten dat Pasen niet gelijktijdig met het Joodse Paasfeest gevierd mocht worden. 

Begin derde eeuw begon men door berekeningen de datum van Pasen te bepalen. Pasen zou gevierd gaan worden op de eerste zondag na de eerste volle maan na het begin van de lente, maar geheel nauwkeurig is die definitie niet. 

Pasen uitrekenen

Pasen is een religieus feest en om Pasen uit te rekenen gaat men in basis uit van de volgende stappen:

  1. Start met 21 maart, de dag waarop voor de kerk altijd de lente begint. (Dit is dus anders dan de datum waarop de astronomische lente begint)
  2. Kijk wanneer de eerste volle maan valt na 21 maart
  3. De eerst volgende zondag is Eerste Paasdag

Dit lijkt allemaal vrij logisch, maar toch zijn er uitzonderingen. Dit komt omdat voor de kerk de eerste volle maan in de lente ook niet altijd op hetzelfde moment valt als de astronomische volle maan.

De kerkelijke volle maan is in het jaar 325 berekend met een methodiek waaarin er vanuit werd gegaan dat iedere 19 jaar de datum van volle maan exact hetzelfde is. In werkelijkheid is dit niet zo, maar scheelt het een paar uur. Hierdoor kan er een verschil ontstaan tussen de astronomische volle maan en de kerkelijke volle maan.

2019 was zo een jaar.  De kerkelijke volle maan viel toen op de avond van 20 maart, maar toen was de kerkelijke lente nog niet begonnen. De astronomische volle maan viel op 21 maart, net nadat de lente was begonnen. Op basis van de 1-2-3 regel hierboven zou je verwachten dat Pasen op zondag 24 maart zou vallen, maar doordat de kerkelijke volle maan in de winter viel moest er gewacht worden op de nieuwe kerkelijke volle maan. Die kwam op 19 april waardoor Pasen op 21 en 22 april viel.

Files en vertragingen