Elke 10 jaar berekent het KNMI het langjarig gemiddelde van het Nederlandse weer. Het langjarig gemiddelde, vaak ook 'de normaal' genoemd, wordt berekend over een periode van dertig jaar. Dit gemiddelde weer wordt aangeduid als klimaat of klimaatnorm. Door weermetingen te middelen over zo'n lange periode krijgen klimatologen een goed beeld van wat een gemiddeld weertype is in ons land in een bepaalde tijd van het jaar.

Het langjarig gemiddelde waar we de afgelopen tien jaar mee hebben gewerkt, is het gemiddelde van de jaren 1981 tot en met 2010. Vanaf 1 januari wordt deze periode met tien jaar opgeschoven: van 1991 tot en met 2020. Met het verschuiven van deze periode veranderen de klimaatnormen, wat beter past bij de beleving van de mens en het weer waar we mee te maken krijgen.

Ten opzichte van de huidige klimaatnorm zal in de nieuwe norm de maandgemiddelde temperatuur van alle maanden een stuk omhoog gaan. De snelste stijger is april met 0.7 graden, februari en juni zijn in het nieuwe klimaat 0.6 graden warmer dan de huidige klimaatnorm. December en januari zijn met een halve graad opgewarmd, de overige maanden 0.2 tot 0.4 graden.

Een opwarming van een paar tienden klinkt niet spectaculair, maar in de klimatologie is dat een gigantisch verschil. Zeker wanneer je beseft dat de periode met maar tien jaar is verschoven. 

De nieuwe normale jaargemiddelde temperatuur ligt in De Bilt vanaf 1 januari op ongeveer 10.5 graden, maar liefst vier tienden van een graad meer dan de huidige norm: 10.1 graden. Begin vorige eeuw was de jaargemiddelde temperatuur 8.9 graden. Van 1901 tot en met 1980 was de temperatuurstijging in ons land 'maar' 0.3 graden. Sinds 1980 is ons land 1.3 graden opgewarmd, een ongekende versnelling in opwarming.

Volgens de huidige klimaatnorm valt gemiddeld over ons land jaarlijks zo'n 838 millimeter. In de nieuwe norm is dit ruim dertien millimeter meer, namelijk 852 millimeter. Nog steeds valt jaarlijks de meeste neerslag op het noorden van de Veluwe.

De lente en herfst zijn in de nieuwe klimaatnorm droger dan de huidige norm. Bij de herfst is het verschil met de huidige norm slechts 0.9 millimeter. De lente is bijna 14 millimeter droger geworden, vooral door maart. Die maand is ruim 9 millimeter droger geworden. April is en blijft de droogste maand van het jaar met 41 millimeter in de nieuwe norm.

De winter en zomer zijn natter geworden. In de winter wordt tegenwoordig ruim 13 millimeter meer neerslag afgetapt. Februari is 7 millimeter natter geworden, december ongeveer 6. De neerslagsom voor januari blijft min of meer gelijk. In de zomer is vooral augustus natter geworden, 10 millimeter op precies te zijn. In de huidige norm valt 221 millimeter in de zomer, vanaf 1 januari is 235 millimeter de norm.

Naast dat het in de nieuwe normaal vanaf volgend jaar flink warmer is, is het ook een stuk zonniger geworden. Ten opzichte van de norm van 1981 tot en met 2010 zijn alle maanden zonniger geworden en op jaarbasis is het aantal zonuren met maar liefst 132 zonuren toegenomen, van 1639 naar 1771 zonuren per jaar gemiddeld over het land!

Het is opvallend hoe snel het zonniger wordt in ons land. De klimaatperiode van 1961 tot en met 1990 kende 'slechts' 1484 zonuren gemiddeld per jaar, de nieuwe klimaatperiode vanaf 1 januari is dus 1771 zonuren.

Één van de belangrijkste redenen dat het steeds zonniger wordt in ons land is de sterk verbeterde luchtkwaliteit. In het verleden zorgden zeer vervuilende fabrieken in het Ruhrgebied en Oost-Europa voor de uitstoot van zeer veel 'condensatiekernen', kleine zwevende deeltjes waar waterdruppeltjes zich aan kunnen hechten. Door strenge milieueisen zijn fabrieken in heel Europa een stuk schoner geworden, waardoor bewolking en mist minder snel ontstaan.