Een halve eeuw meteorologie: het vak is veel veranderd

Een halve eeuw meteorologie: het vak is veel veranderd

Raymond Klaassen
Raymond Klaassen
Raymond Klaassen 10 januari 2022 18:05 uur
Laatste update: 10 januari 2022 21:54 uur
De afgelopen decennia is het werk van de meteoroloog sterk veranderd. Net als bij veel andere beroepen is de computer daar de belangrijkste oorzaak van.

Meteorologie toen en nu

30 jaar geleden ontving ik mijn diploma meteorologie bij de Koninklijke Luchtmacht.

Dit jaar ben ik precies 30 jaar meteoroloog. Toen ik in 1992 begon als operationeel meteoroloog op de vliegbasis Soesterberg verdween ongeveer het laatste echte handwerk en namen computers het steeds meer over. In de dertig jaar dat ik werkzaam ben in de meteorologie is het vak sterk veranderd. De hoeveelheid data is enorm toegenomen waarmee steeds snellere en krachtigere computers steeds betere prognoses maken. Begin jaren negentig was je lang bezig met het maken van de weersverwachting. Tegenwoordig komt een verse weersverwachting iedere paar uur uit de computer rollen en is de belangrijkste taak van de meteoroloog deze verwachting na controle  zo helder mogelijk naar klant en publiek te communiceren.

In mijn KNMI tijd bij de maritieme dienst heb ik enkele jaren met veel plezier samen gewerkt met Kees Dekker. Inmiddels gepensioneerd kijkt hij in de video terug hoe het vak is veranderd. Collega Wilfred Janssen werpt een blik op de toekomst.

Speel deze video af

Hoe veel beter kunnen weermodellen nog worden?

Door de enorme computerkracht die nu voorhanden is en de enorme toename van data worden weersverwachtingen steeds beter. De grote vraag is hoe veel beter het nog kan worden. Op de korte termijn zijn de uitkomsten al heel erg goed en de verwachting is dat die nog wel beter worden. De vraag is in hoeverre de verwachting op de lange termijn te verbeteren is.

Weerrmodellen starten altijd met de actuele uitgangspositie van de atmosfeer. Vanaf dat punt wordt er gerekend en worden er prognoses gemaakt. En hoewel computers dankzij de vele beschikbare data een steeds betere uitgangspositie hebben zal het nooit perfect worden. Kleine verschillen in de uitgangspositie hebben grote gevolgen op termijn. De metafoor die daarbij veel gebruikt wordt is die van een vlinder die vandaag opfladdert in Brazilië weken of maanden later tot tornado's in Texas kan leiden.

Met de chaostheorie in het achterhoofd is een sterk verbeterende langetermijnverwachting (verder dan 10 dagen vooruit) ondanks verdere toename van data en rekencapaciteit niet eenvoudig te realiseren. Laat staan een maand- of seizoensverwachting. Het geven van een trend zal al een hele opgave zijn. De toekomst zal moeten uitwijzen in hoeverre de prognoses te verbeteren zijn want ontwikkelingen die we nu niet kunnen voorstellen, zijn over tien jaar misschien wel de gewoonste zaak van de wereld.

Files en vertragingen