Kans op poollicht

Kans op poollicht

Wouter van Bernebeek
Wouter van Bernebeek
Wouter van Bernebeek 30 oktober 2021 15:27 uur
Laatste update: 31 oktober 2021 10:08 uur
Een krachtige zonnevlam heeft onze naar de aarde bereikt. De kans op poollicht is ook in de nacht naar zondag aanwezig, zelfs boven ons land!

Poollicht

Het poollicht, ook wel noorderlicht genoemd, is een kleurrijk verschijnsel dat zich normaal gesproken alleen rond de poolcirkel voordoet. Als je je dichtbij het noorderlicht bevindt, dan kleurt het meestal prachtig groen of paars. Zodra je er verder vandaan staat (dat kan soms honderden kilometers zijn) dan heeft het noorderlicht vaak een vagere rode of geelachtige kleur. Heel af en toe kan het noorderlicht ook ver buiten de noord- of zuidpool gezien worden. Zelfs in Nederland kunnen we met wat geluk een glimp ervan 'vangen'!

Poollicht zoals dat in 'actieve toestand' eruit ziet boven Scandinavië! (Wouter van Bernebeek, 2019)

Poollicht zichtbaar?

Nederland ligt rond de 52e breedtegraad en alleen hier kan dus poollicht waargenomen worden tijdens actieve zonnestormen, veroorzaakt door een zonnevlam. Kleine elektrisch geladen (stof)deeltjes afkomstig van de zon bereiken dan de atmosfeer van onze aarde en zullen verbranden, wat wij als gekleurde 'sluiers' waarnemen vanaf de grond. Dat noemen we poollicht, of noorderlicht. Maar dat is boven ons land dus wel totaal anders dan bijvoorbeeld boven het noorden van Europa of in Canada. Daar gaan de komende nacht waarschijnlijk een heuse lichtshow tegemoet.

In de nacht dat de wintertijd is ingegaan is in het noorden van het land poollicht gezien. Ook komende avond en nacht zijn er soms brede opklaringen waarbij de kans op noorderlicht aanwezig is, weliswaar minder. In de tweede helft van de avond trekt een gebied met buien naar Duitsland weg en vanuit het westen klaart het breed op. Echter in de nachtelijke uren komen enkele buien in de kuststreken voor, daardoor zijn er meer wolken aanwezig. 

Het meest gunstige tijdstip voor onze contreien om poollicht te spotten is de tweede helft van de avond, zo tussen 20 en 00 uur. In die uren is het magnetisch veld van de aarde gunstig gelegen en kan het poollicht potentieel vrij zuidelijk komen boven Europa. Toch is de kans dat we überhaupt poollicht waarnemen in Nederland niet zo heel groot. Veel elementen moeten precies samenvallen voor het optreden van poollicht en zelfs dan is het vaak 'fotografisch poollicht', wat betekent dat je het alleen met een lange sluitertijd met de camera goed kunt waarnemen.

Toevallig was dit verschijnsel amper twee weken geleden nog te zien op de Waddeneilanden, getuige de foto hieronder. Gemaakt door Raymond Kamstra op Terschelling. Overigens ging het toen wel om een veel minder krachtige zonnevlam dan waar we dit weekend mee te maken krijgen...

(c) Raymond Kamstra

Komende jaren vaker poollicht?

Bron : NASA

De komende jaren gaan we geleidelijk naar een zogenaamd zonnemaximum. Dat wil zeggen dat zich op het oppervlak van de zon meer 'zonnevlekken' vormen, die soms een uitbarsting veroorzaken. Daar komt de zonnewind uit voort die poollicht kan veroorzaken. Op het plaatje hiernaast (archieffoto) zien we een opname van de zon, met aan het oppervlak verschillende zonnevlammen. Theoretisch gezien neemt de kans op het waarnemen van poollicht dus ook in Nederland toe, in ieder geval t/m het jaar 2024. We houden jullie op de hoogte van dit bijzondere verschijnsel, want zo vaak maken we het tenslotte niet mee!

Mocht je vannacht nou poollicht vastleggen, of misschien een ander mooi verschijnsel? Stuur hem dan in via onze website en misschien wordt jouw foto gebruikt!

Foto omslag: Gijs de Reijke (IJsselmeer, maart 2015)

Files en vertragingen