De komende dagen draait de wind naar een zuidwestelijke richting en raken we het ronduit koele juniweer geleidelijk kwijt. Vandaag en morgen moeten we het nog doen met maxima rond 15 graden; donderdag stijgt het kwik regionaal al naar 18 graden en vrijdag komt de grens van 20 graden binnen bereik. Daarmee is het overigens nog altijd te koel voor deze tijd van het jaar. Toch zal het al een stuk aangenamer aanvoelen, zeker op dagen met relatief weinig wind. Verder is het licht wisselvallig weer met dagelijks nog een enkele bui, maar ook ruimte voor af en toe zon. De neerslaghoeveelheden blijven tot en met vrijdag alleszins beperkt. Een verdwaalde berekening van ICON of ECMWF komt in de noordelijke helft tussen woensdagmiddag en vrijdagmiddag nog met ca 10 mm neerslag uit een buienlijntje, maar het gemiddelde ligt veel lager.

Rustiger weer met opklaringen betekent in de huidige luchtsoort ook: risico op vrij koude nachten. Zelfs nu het rondom de langste dag van het jaar niet eens meer volledig donker wordt in ons land. Komende nacht (van dinsdag naar woensdag) daalt de temperatuur in het binnenland plaatselijk naar 6 graden en de nacht naar donderdag verloopt op veel plaatsen nog een fractie kouder. In de oostelijke provincies is dan plaatselijk 4-5 graden mogelijk. Soortgelijke temperaturen zagen we afgelopen weekend en toen kwam het lokaal zelfs tot wat lichte vorst aan de grond (op 10 cm hoogte). Dat lijkt nu niet aan de orde, maar op een enkele beschutte plaatsen die uit de wind ligt kunnen we grondtemperaturen rond nul ook niet helemaal uitsluiten. In het ensemble van ECMWF is de kans op minima van circa 4 graden ongeveer 20%, maar vaak worden de absolute minima daarin niet perfect weergegeven. Kijken we naar Harmonie(43), dan zien we de oper al met prikpunten van 4 graden komt in bijvoorbeeld delen van Drenthe. Elders in de Benelux zou het bijvoorbeeld in de Belgische Ardennen wellicht zelfs net aan tot wat echte vorst kunnen komen.

Juni 2024 is tot nu toe de maand van relatief koel en ronduit wisselvallig zomerweer, maar daar lijkt op de middellange termijn toch het één en ander aan te veranderen. Hierbij moet direct vermeld worden dat het een langere periode met fraai zomerweer gewoon niet aan de orde is. De luchtdrukverdeling verandert vanaf komend weekend echter wel duidelijk. Een zogenaamde koudeput (veroorzaker van het koele weer deze week) verdwijnt uit het Noordzeegebied en er ontstaat een nieuw laagje ergens tussen het centrale deel van Spanje en Normandië. Hierdoor ziet een zuidelijke stroming zijn kans schoon om eindelijk een flinke portie warmere lucht Europa in te blazen, zei het tijdelijk. Deze luchtsoort oogt niet alleen van oorsprong zeer warm, maar ook behoorlijk vochtig. Daarmee is potentieel sprake van de eerste zogenaamde 'Spaanse pluim' setup van dit seizoen.

Op de twee weerkaarten hieronder wordt de verwachte temperatuur op een hoogte van 850 hPa (dat is ongeveer anderhalve kilometer) getoond. De gekozen data zijn voor 14 juni en 18/19 juni. De verschillen spreken voor zich: grote delen van West- en Centraal-Europa gaan binnen enkele dagen van ronduit kille lucht naar een subtropische luchtsoort afkomstig uit het verre zuiden. In Duitsland en het Alpengebied stijgt het kwik op het 850hPa-vlak halverwege volgende week mogelijk zelfs even richting de 20 graden.

Een dergelijke weersituatie staat in deze tijd van het jaar bijna garant voor onweer en die kansen liggen er nu ook, ondanks dat de termijn natuurlijk nog ver is. In verschillende ensembles van zowel het Europese (ECMWF) als Amerikaanse (GFS) weermodel zien we rond 18/19 juni nu al kansen van 40-60% kans op >2000 J/kg CAPE, met name in een strook van centraal Frankrijk naar Duitsland. Dit zou in de loop van volgende week dus kunnen leiden tot potentieel stevig onweer in sommige delen van West- en/of Centraal-Europa, zeker omdat ook de jet relatief dichtbij ligt. Of zowel de warme lucht als de onweerskansen Nederland ook daadwerkelijk bereiken is onzeker. We zouden namelijk zomaar weer aan de 'koude kant' kunnen vallen. De weerkaart hieronder toont de verwachte onstabiliteit op basis van het Amerikaanse weermodel voor woensdag 19 juni. Let op: deze weergave is bedoeld als grove indicatie, want dit verschuift zeker nog een aantal keer. Net als de exacte koers van het lagedrukgebied dat uiteindelijk ook ons land weer passeert. Het valt wel op dat vrijwel alle beschikbare operationele runs al dagen met dit scenario komen rond 18 juni.

Zit er dan ook een langere periode in de verwachting met stabiel en fraai zomerweer? Nou, nee. Na die kortdurende warmte-opstoot van komende week, waarbij het niet eens zeker is dat Nederland ook met flink hogere temperaturen te maken krijgt, volgt in onze omgeving waarschijnlijk wederom een westelijke stroming waarbij bovendien een nieuwe koudeput in de buurt van de Noordzee komt te liggen. De temperaturen blijven zodoende gematigd en frequent trekken buien over ons land, iets wat ook de 30-daagse verwachting bevestigt. Aan het wisselvallige zomerweer komt voorlopig gewoon nog geen einde.