Modelbespreking: hoe realistisch is extreme hitte?

Modelbespreking: hoe realistisch is extreme hitte?

Roosmarijn Knol
Roosmarijn Knol
Roosmarijn Knol 11 juli 2022 14:45 uur
Laatste update: 11 juli 2022 17:01 uur
De weerpluimen laten een stijgende lijn van de temperatuur zien met enkele extreme waarden. Kan het echt zo warm worden?

Aan het begin van deze week ligt een hogedrukgebied boven de Noordzee en dit levert relatief rustig zomerweer op. De stroming om de kern van het hogedrukgebied heen zorgt in Nederland voor een noordwestelijke windrichting en gematigde zomertemperaturen. Ondanks de dalende luchtbewegingen zorgden zwakke fronten voor bewolking en soms zelfs wat lichte regen. Na maandag trekt dit betreffende hogedrukgebied verder Europa in en we komen qua luchtdruk tijdelijk even in een soort zadelgebied terecht. 

Temperatuur op 2 meter hoogte in het Duitse weermodel ICON. Berekening voor dinsdagmiddag 14 UTC (16:00 uur lokale tijd).

Tijdelijk warmer op dinsdag

Al vrij snel daarna maakt het Azorenhoog weer een uitloper richting het noordwesten van Europa. Met een zuidwestelijke windrichting wordt tijdelijk weer warmere lucht vanuit het Middellandse Zeegebied aangevoerd. In de temperatuurpluim van zowel het Europese (ECMWF) als Amerikaanse (GFS) weermodel is deze piek van de temperatuur op dinsdag duidelijk te herkennen. Het is een korte en krachtige opstoot van warme lucht waarbij de temperatuur in het zuiden van het land stijgt naar 30 en lokaal zelfs 31 graden.  

Deze uitloper van het Azorenhoog lijkt zich daarna weer af te snoeren en vormt een los hogedrukgebied met de kern ter hoogte van Ierland en Engeland. Door deze positie krijgen we wederom met een noordwestelijke windrichting te maken. Vergeleken met de dinsdag koelt het tijdens de tweede helft van de week merkbaar af. Woensdag kan het in het zuiden nog nipt 29 graden worden, terwijl het op Texel al is afgekoeld naar zo’n 22 graden. Donderdag en vrijdag komt het hele land weer in koelere lucht terecht en de temperaturen zijn gemiddeld voor de julimaand met waarden tussen 20 en 24 graden. Fronten die horen bij lagedrukgebieden die bovenlangs duiken, zorgen dan ook voor meer wolkenvelden in het weerbeeld en kans op wat lichte regen. Door de dagelijkse gang van de temperatuur kan de neerslag soms een wat buiig karakter krijgen.

Temperatuurpluim van het Europese weermodel

Temperatuurpluim van het Amerikaanse weermodel

Tijdens het weekend neemt de onzekerheid in beide weerpluimen behoorlijk toe. In de huidige prognose trekt ook dit hogedrukgebied weer verder Europa in, waardoor de stroming draait naar het zuiden of zuidwesten. Een bel met zeer warme lucht die zich in de loop van de week heeft opgebouwd boven het Iberisch Schiereiland kan zich hierdoor gaan verplaatsen richting het noorden. Vooral het Amerikaanse weermodel is zeer extreem met op maandag en dinsdag uitschieters naar 35 tot zelfs ruim 40 graden, en dat voor het midden van het land. 

De temperatuur op 2 meter hoogte op zondagmiddag 15 UTC (17:00 uur lokale tijd). Boven het Iberisch Schiereiland is zeer warme lucht aanwezig.

Te droge condities reden voor extreme temperaturen

Beide weerpluimen hintten dus op een stijgende trend van de temperatuur, maar de hoogste waarden in het Europese weermodel vallen aanmerkelijk lager uit. Dit verschil kan verklaard worden door de manier waarop de weermodellen met warmte van de zon omgaan.

De dauwpunttemperatuur, een maat voor de luchtvochtigheid, in graden maandagmiddag 15 UTC (17:00 uur lokale tijd). Bron: GFS

Het Amerikaanse weermodel laat dauwpunten, een mate van vocht in de atmosfeer, tussen 5 en 10 graden zien bij luchttemperaturen van 38 tot ruim 40 graden. Voor deze tijd van het jaar en de huidige droogtetoestand in Nederland is dit niet erg realistisch. Kortom: het model is te droog en daardoor is de voelbare warmtestroom te groot en de verdamping door planten en uit de bodem (latente warmtestroom) te klein. Met andere woorden: alle warmte van de zon gaat zitten in het opwarmen van de lucht en niet in het verdampen van vocht. Het is te vergelijken met een gortdroge parkeerplaats vergeleken met een groene tuin. Op de laatste locatie is het tijdens een warme dag een stuk aangenamer. Het Europese weermodel beschrijft dit realistischer, maar laat ook hoge dertigers zien. Dat is evengoed nog erg heet. 

Door de constante nabijheid van hogedrukgebieden is van veel neerslag voorlopig geen sprake en het neerslagtekort zal verder oplopen. Ondanks de kans op hoge temperaturen lijkt ook onweer voorlopig niet aan de orde van de dag. De onstabiliteitsparameters, zoals CAPE en de Lifted Index (LI), zijn tot na het weekend niet noemenswaardig. Aangezien de hitte mogelijk wel een keer wordt verdreven, is onweer uiteraard niet helemaal uit te sluiten.

De droogte lijkt voorlopig aan te houden als het aan de neerslagpluim van het Europese weermodel ligt.

Neerslagverwachting Harmonie

Bekijk hieronder de neerslagverwachting van het Harmonie weermodel voor de komende 48 uur. Meer weerkaarten bekijken doe je op I'm Weather

Files en vertragingen