Saharastof in atmosfeer woensdag goed merkbaar

Saharastof in atmosfeer woensdag goed merkbaar

Roosmarijn Knol
Roosmarijn Knol
Roosmarijn Knol 15 maart 2022 11:20 uur
Laatste update: 15 maart 2022 16:09 uur
Vanuit het zuiden komt een flinke pluk Saharastof richting Nederland. Dit gaan we woensdag goed merken aan het weer en donderdag regent het stof uit.

Omegablokkade in de atmosfeer

Na een stormachtige periode in februari heeft de atmosfeer in maart juist een veel rustiger weerbeeld opgeleverd. Al een tijd is er sprake van een zogeheten Omegablokkade. Dit weerpatroon heeft zijn naam te danken aan de vorm van de Griekse letter Omega (Ω). Een krachtig hogedrukgebied boven het zuiden van Scandinavië zorgt ervoor dat lagedrukgebieden, ook wel depressies genoemd, hun koers moeten verleggen door de blokkade. Ze trekken dan juist naar de noordelijke breedtegraden of duiken onderdoor om in het Middellandse Zeegebied te belanden. Dat laatste is ook van belang wanneer het om Saharastof gaat.

De verwachting van het Europese weermodel (ECMWF) laat de Omegablokkade ook de komende tijd nog bestaan. De rode staafjes, die een geblokkeerd weerpatroon weergeven, zijn zeker tot eind maart dominant in de langetermijnverwachting.

Zuidelijke winden voeren stof mee

Het windveld om het omvangrijke hogedrukgebied draait met de klok mee. In Nederland veroorzaakt dit deze dagen overwegend zwakke zuidelijke of zuidoostelijke winden. Door de aanvoer van lucht vanuit het zuiden is het ook vrij zacht voor de tijd van het jaar. De dalende luchtbewegingen brengen een overwegend droog en zonnig weerbeeld met zich mee. Af en toe weten storingen de blokkade te doorbreken, maar de neerslaghoeveelheden zijn vaak beperkt.

Door de blokkade is het juist wisselvallig in Zuid-Europa. Een depressie in het westelijke Middellandse Zeegebied veroorzaakt een forse wind in delen van Spanje, Marokko, Algerije en Tunesië. Stof vanuit de noordelijke Sahara wordt in beweging gebracht en komt hoger in de atmosfeer terecht. Met de zuidelijke stroming wordt het vervolgens richting Noord-Europa gevoerd.

Speel deze video af

Effect op zonlicht en temperatuur

Er wordt vaak gesproken over Saharazand, maar deze term is eigenlijk niet juist. Zandkorrels zijn namelijk te groot en dus te zwaar om met de wind te worden meegevoerd. Stofdeeltjes zijn veel kleiner en lichter, waardoor ze deze lange afstanden wel kunnen overbruggen. De juiste term is dus Saharastof. De minuscule stofdeeltjes kunnen een grote impact hebben op het weer.

De stofdeeltjes verstrooien het zonlicht. De lucht kan daardoor zelfs gelig kleuren. Door de botsing van de zonnestralen met de stofdeeltjes verliest de zon kracht en de maximumtemperatuur valt als er veel Saharastof in de lucht zit enkele graden lager uit. Ook tijdens de zonsopkomst en -ondergang wordt het zonlicht verstrooid en dit levert een intense rode en oranje gloed aan de hemel op.

Saharastof goed zichtbaar tijdens de zonsondergang in Bladel, Noord-Brabant. Foto: Helen Puts
Door regen slaat Saharastof neer op autoruiten. Foto: Jolanda Bakker

Momenteel zorgt het Saharastof in de Alpen voor bijzondere beelden. Wanneer storingen de Omegablokkade doorbreken en regen met zich meebrengen spoelt het stof uit de lucht. Op auto’s en tuinmeubelen kan een laagje stof neerslag. Komende dagen kan neerslag in de Alpenlanden ook rode pistes veroorzaken. In eigen land kunnen we woensdag een enkele bui verwachten. Tijdens de nacht naar donderdag valt op meer plaatsen regen. Donderdagochtend kunnen we dus een laagje stof verwachten.

Pistes kleuren roodbruin door het Saharastof. Bron Feratel / Vallnord - Pal Arinsal

Gele gloed aan de hemel. Bron Feratel / Bad Ragaz - Pardiel Prodboden

Voorspellen van de hoeveelheid Saharastof

Naast weermodellen zijn er ook speciale modellen ontwikkeld om verwachtingen te maken van de hoeveelheid Saharastof in de atmosfeer. De Universiteit van Athene heeft bijvoorbeeld het SKIRON-model ontwikkeld. In de onderstaande plaatjes uit het model is de zien dat woensdag een flinke pluk Saharastof over Nederland trekt. De dust load wordt in milligrammen per vierkante meter uitgedrukt. Later in de week neemt de hoeveelheid stof geleidelijk weer af.

Foto omslag: Johan Scholtens

Files en vertragingen