September 2022: zonnig, maar ook zeer nat

September 2022: zonnig, maar ook zeer nat

Wouter van Bernebeek
Wouter van Bernebeek
Wouter van Bernebeek 30 september 2022 12:02 uur
Laatste update: 30 september 2022 13:54 uur
September was een zonnige maand, maar tegelijkertijd ook zeer nat. Drie perioden met zware buien hebben lokaal voor enorme neerslagsommen gezorgd.

Zomerse start, gevolgd door stortbuien

September kende een op en top zomerse start, in navolging van de zeer warme augustus. Op 5 september werden regionaal tropische temperaturen gemeten van 30 tot 32 graden: bij Gilze Rijen en Eindhoven werd die dag exact 32,0 graden gemeten, de hoogste temperatuur van de maand. Ook de 6e werd het nog tropisch heet in delen van Limburg en Gelderland, maar daarna volgde een weersomslag. Met name van 7 t/m 10 september kwam het veelvuldig tot zware buien, soms ook met fors onweer en wateroverlast. Deze buien verdreven de warmte én de ergste droogte; in het oosten was het tot deze buien liefst 4 tot 5 weken volledig droog.

Met name tussen 7 en 10 september kwam het soms tot zware onweersbuien, zoals hier in Noord-Limburg. (eigen foto)

In de nacht van 9 op 10 september en op 10 september overdag kwam het in Zeeland her en der tot uitzonderlijk zware regenval. Lokaal kwam daar meer dan 100 millimeter (!) neerslag omlaag binnen een etmaal. Die hoeveelheid mede stuwde de maandsom neerslag op tot zelfs 279 millimeter bij Dirksland, gelegen op Goeree-Overflakkee (Zuid-Holland). Ook andere weerstations in het zuidwesten hebben de grens van 200 millimeter deze maand overschreden. De oostelijke regio's waren het droogst: in delen van Overijssel en het zuiden Drenthe viel regionaal niet meer dan 50 tot 70 millimeter regen. Gemiddeld over heel Nederland is de teller op circa 130 millimeter uitgekomen, tegen 79 millimeter normaal.

Toch vrij zonnig

Ondanks de hoeveelheid regen verliep de maand behoorlijk zonnig. Vooral de eerste week verliep erg zonnig (hand in hand met de warmte) en daarin werd al een flinke basis gelegd voor een zonnige septembermaand. Gemiddeld over het land zijn we uitgekomen op circa 175 zonuren, tegen 159 uur normaal. Gevoelsmatig is het misschien niet zo zonnig geweest, omdat we hiervoor liefst zes (!) maanden op rij de grens van 200 zonuren ruim hadden overschreden. Desondanks had ook september genoeg zonneschijn te bieden.

De laatste decade, van 21 t/m 30 september, was gemiddeld genomen wel vrij somber met in De Bilt circa 45 uren zon en over de westelijke helft van het land regionaal nog minder. Over dit tijdvak zaten ook een paar volledig sombere dagen zonder zonneschijn.

Het samenspel van regen en zon! Regenbogen konden we vooral in de tweede helft van september vaak spotten. Foto: Joska de Reede

Groot contrast in temperatuur

Het temperatuurverschil tussen het begin en het einde van de maand kon bijna niet groter. Zoals gezegd was de eerste week volop zomers met veel zon en tropische temperaturen in het binnenland. De tweede week van september zaten we in een overgangsfase met zware buien, maar wel temperaturen die aanhoudend boven het langjarig gemiddelde bleven liggen. Daarna was het echter over en uit met de warmte.

Vanaf 16 september werd regionaal nergens meer een warme dag (maximumtemperatuur van ten minste 20,0 graden) gemeten en op zondag 18 september haalden we zelfs het eerste kouderecord sinds 2019 binnen. De lage temperaturen waren vooral een gevolg van meerdere dagen langdurige regenval. Daardoor bleef de temperatuur met een aanlandige wind en in een vrij koude luchtsoort op 12 tot 13 graden steken. Ook in de laatste tien dagen van de maand was het soms ronduit koud voor de tijd van het jaar met 's nachts regelmatig vorst aan de grond. Met name 27 september sprong er nog uit: toen werd het onder een groot regengebied niet warmer dan 11-12 graden in het midden van Nederland. Maar die dag bracht (weliswaar nipt) geen nieuw kouderecord.

Neerslagtekort sterk teruggelopen

Na de zeer droge maanden juli en augustus, ging het in september dus wel éindelijk regenen en dat had z'n weerslag op het doorlopende neerslagtekort. Dat tekort piekte op 5 en 6 september met een gemiddelde waarde van ruim 318 millimeter. Sommige regio's zaten echter ruim boven de 350 millimeter, bijvoorbeeld delen van Zeeland, het noorden van Limburg, Twente en de Achterhoek. In een brede strook over Midden-Nederland was het iets minder droog met een tekort van 240 tot 270 millimeter.

Na alle regen van de afgelopen weken is het neerslagtekort teruggelopen tot 222 millimeter gemiddeld over Nederland. Daarmee is er een forse hap uit het neerslagtekort genomen, prachtig te zien in de grafiek hieronder. Inmiddels zitten we zelfs al ruim onder de grens van 5% droogste jaren sinds 1901. De komende tijd verdampt er nauwelijks nog vocht, waardoor het tekort gelijk zal blijven of alleen maar verder zal teruglopen.

Files en vertragingen