De luchtmassa die de afgelopen dagen boven het westen van Canada te vinden was, kwam oorspronkelijk vanaf de Grote Oceaan. Van oorsprong geen koude lucht, maar zeker geen hete luchtmassa. Normaal gesproken worden in Canada vooral in juli en begin augustus op de prairies ten oosten van de Rocky Mountains de hoogste temperaturen gemeten. Hete lucht, afkomstig vanuit het zuiden van de VS en de Golf van Mexico kan dan namelijk heel snel getransporteerd worden naar provincies als Saskatchewan en Manitoba. Dit keer kwam de luchtmassa dus vanaf de oceaan en warmde het boven het land elke dag meer en meer op.

Door de aanwezigheid van een krachtig hogedrukgebied kwam de luchtmassa helemaal tot rust. De lucht warmde elke dag wat verder op door dalende luchtbewegingen in het hogedrukgebied, maar ook door föhnwerking achter de Rocky Mountains. Als lucht daalt, droogt deze uit en kan daardoor aan het aardoppervlak flink opwarmen. De tijd van het jaar zat daarbij natuurlijk ook mee. De daglengte is maximaal en in de korte nachten koelt het enkel vlak aan de grond nog flink af. Op enkele tientallen meters boven het aardoppervlak is de warmte ook in de nachten aanwezig. Zodra de zon weer maar een beetje boven de horizon uitkomt, lost dit koude luchtlaagje op en wordt de warmte van geringe hoogte direct aangesproken en weer verder opgewarmd.

De afgelopen dagen werden de hitterecords die tot dan toe in de klimaatboeken stonden echt verpulverd. Op meetpunten waar nog nooit in de geschiedenis de temperatuur ook maar in de buurt van 40 graden was uitgekomen, lukte dat nu wel. Het resulteerde uiteindelijk in uitschieters tot 49,6 graden in het plaatsje Lytton. Een dorp met slechts een paar honderd inwoners net ten oosten van de meest hoge bergketens van de Rocky Mountains. 

Ook in Kamloops, een stad met 90.000 inwoners even ten noordoosten van Lytton werd een nieuw record in de boeken geschreven. Volgens data van de Canadese weerdienst stond het oude junirecord op 39,1 graden (29 juni 2008). Dinsdag werd het er 46,2 graden en ook voor vandaag wordt een maximumtemperatuur van 45 graden verwacht. Ook het all-time record van 40,6 graden, gemeten op 31 juli 1971 werd ruim verbroken met deze waarden. De meetreeks van het weerstation is ruim 60 jaar oud.

De hitte trekt de komende dagen naar het oosten. De meest extreme hitte lijkt Canada wel kwijt te raken, maar voor het zover is worden vandaag nog tot bijna 60 graden noorderbreedte temperaturen van 40 tot 43 graden verwacht. Dat zijn locaties op dezelfde hoogte als bijvoorbeeld Oslo, Stockholm en Helsinki. Een meetpunt als Fort Smith, gelegen op de grens met Alberta en de Northwest Territories heeft in een meetreeks van 71 jaar in juni ooit 35,0 graden gemeten (4 juni 1970) en begin augustus (9 augustus 1981) zelfs 35,3 graden. Op deze laatste junidag kan het volgens de meest actuele verwachtingen ruim 40 graden worden. Een verbetering van het oude warmterecord met zo’n 5 graden.

De temperaturen konden in het westen van Canada en het noordwesten van de VS zo fors oplopen door een standvastig hogedrukgebied. Dit weersysteem bleef lange tijd op zijn plaats liggen. Dit soort geblokkeerde weersituaties zien we recentelijk steeds vaker optreden op het noordelijk halfrond. Ook in ons land was dat de afgelopen jaren soms het geval. De uitzonderlijk lange en hete hittegolf van augustus vorig jaar is daar een duidelijk voorbeeld van, maar ook het zeer droge voorjaar van 2018 kunnen we hieraan koppelen.

Na vandaag gaan de scherpe randjes er wel vanaf in grote delen van Canada. In de buurt van Lytton en Kamloops wordt het de komende dagen ‘slechts’ 30 tot 35 graden en in Forth Smith komt de maximumtemperatuur dit weekend niet eens boven de 20 graden uit.

Bron: Goverment of Canada, Weerplaza.