De afgelopen dagen is de zon weer actief geweest. Er zijn meerdere uitbarstingen geweest waarmee elektrisch geladen deeltjes het heelal in werden gestuwd. Wanneer een dergelijke uitbarsting richting de aarde is gekeerd kan dat tot een verhoogde activiteit van het noorderlicht leiden.

De temperatuur van een zonnevlek ligt grofweg tussen 3200 en 4200 graden celsius. Het oppervlak van de zon is zo'n 5500 graden celcius.

Tijdens het zonnemaximum zijn er meer zonnevlekken en is de zonnestraling intenser. Dit heeft invloed op het ruimteweer, met name op de zonneactiviteit zoals zonnevlammen. Deze zonne-uitbarstingen kunnen geladen deeltjes (zoals elektronen en protonen) in de ruimte lanceren, wat bekend staat als een zonnewind.

Zonne-uitbarstingen, ook bekend als zonnevlammen, worden geclassificeerd op basis van hun helderheid in het röntgenbereik. Deze classificatie is als volgt:

X-Klasse: Dit zijn de krachtigste zonnevlammen. Ze kunnen een grote uitstoot van coronamassa (CME's) veroorzaken, die bijvoorbeeld het ruimteweer aanzienlijk kunnen beïnvloeden en communicatie- en navigatiesatellieten kunnen verstoren.

M-Klasse: Dit zijn middelgrote zonnevlammen. Ze kunnen kleinere uitstoten van coronamassa veroorzaken en hebben soms een merkbaar effect op de aarde, zoals poollicht.

C-Klasse: Deze zijn kleiner en hebben meestal weinig merkbare effecten op de aarde.

Er zijn ook nog uitbarstingen Van A en B klasse, maar die zijn zo klein dat ze geen merkbaar effect op de aarde hebben en alleen met speciale apparatuur worden gedetecteerd.

Elke klasse heeft een tien keer grotere uitstraling dan de voorgaande, dus een X-klasse vlam is tien keer intenser dan een M-klasse, enzovoort. Binnen elke klasse wordt verder onderscheid gemaakt met een numeriek achtervoegsel (bijvoorbeeld X1, X2, enz.), waarbij hogere nummers sterkere uitbarstingen aangeven.

De zonnecyclus heeft invloed op de zonneactiviteit en de zonnewind, die op hun beurt het voorkomen van noorderlicht in West-Europa en andere regio's beïnvloeden. Tijdens het zonnemaximum is de kans groter om noorderlicht te zien op onze breedtegraden, maar het blijft een zeldzaam natuurverschijnsel.

Het laatste zonnemaximum in de vorige cyclus, genaamd Zonnecyclus 24, vond plaats in juli 2014. Het daaropvolgende minimum van deze cyclus vond plaats in december 2019. Na het minimum begint de zonneactiviteit weer te stijgen, en het zonnemaximum van de huidige cyclus, Zonnecyclus 25, wordt ergens in de komende jaren verwacht, mogelijk tussen 2024 en 2025. Het exacte tijdstip van het zonnemaximum kan echter variëren en is moeilijk precies te voorspellen. Het betekent ook dat de kans op noorderlicht de komende maanden groot is.

Er wordt soms gesuggereerd dat de zonneactiviteit ook een relatie heeft met de klimaatverandering en dat er een verband is met het opwarmen van de aarde. Wetenschappers onderzoeken deze relatie, maar de algemene consensus is dat er geen aantoonbare relatie is en dat de opwarming die door de mens wordt veroorzaakt veel groter is.

Er is enige wetenschappelijke discussie en onderzoek geweest naar mogelijke verbanden tussen koude winters in West-Europa en de zonnecyclus, maar de resultaten zijn niet eenduidig en er is geen duidelijke consensus over dit onderwerp.

Klimaatwetenschappers zijn het erover eens dat de dominante factoren die het weer en klimaat in een bepaald gebied beïnvloeden, zoals West-Europa, complex en divers zijn. Deze factoren omvatten zeeoppervlaktetemperaturen, oceaanstromingen, luchtdrukpatronen en luchtmassa's. Hoewel de zon een belangrijke invloed heeft op het klimaat op aarde, spelen andere factoren een grotere en meer directe rol in de bepaling van de winterse weersomstandigheden en temperaturen in West-Europa.

Foto boven artikel: noorderlicht 27 februari 2023, Enkhuizen. Farahnaz Smid