Het is extreem druk orkaanseizoen op de Atlantische Oceaan in 2020 en de verwachting is dat de komende jaren de activiteit over het algemeen ook hoog blijft. 

Steeds vaker krijgen wij hier de vraag of we in Nederland ook met orkanen rekening moeten gaan houden zoals we die op de Atlantische Oceaan zien.

Om antwoord op die vraag te geven moeten we ons eerst realiseren hoe dergelijke systemen ontstaan. Vooropgesteld het betreft hier tropische systemen die in een brede zone rond de evenaar ontstaan. Ideale gebieden zijn zo’n 500 km noord en zuid van de evenaar. Daar is de corioliskracht voor het ontstaan van tropische systemen ideaal. 

Verder is het belangrijk dat de wind in de hogere luchtlagen varieert in snelheid en richting. Windschering noemen we dat. Er moet niet teveel en niet te weinig windschering zijn. Maar het allerbelangrijkste is warm zeewater. Dit is de brandstof om een orkaan te kunnen laten ontstaan en te voeden. De temperatuur van het zeewater moet sowieso tussen 26 en 27 graden zijn.

Als al deze ingrediënten voorhanden zijn kan er een tropische depressie ontstaan die mogelijk uitgroeit tot een orkaan.

Nederland ligt al vrij noordelijk, ronde de 52 breedtegraad. De zeewatertemperatuur is in onze omgeving op zijn warmst tussen 15 en 20 graden, ver weg nog van de noodzakelijke 26 graden of hoger. Ook is ons stromingspatroon in de bovenlucht niet ideaal voor de vorming van een tropische depressie.

Zeer diepe depressies die bij ons tot storm leiden (windkracht 9) kunnen in enkele gevallen dusdanig intensiveren dat er zelfs sprake is van windkracht 10 of 11. In zeer extreme gevallen is windkracht 12 mogelijk en dan spreken we van orkaankracht. Blijft die een uur lang aanhouden dan spreken we ook van een orkaan. Voor orkaankracht hebben we windsnelheden boven 117 km/uur voor. 

In Nederland is slechts eenmaal een uurgemiddelde van 12 Bft gemeten. Station Vlissingen registreerde dat op 7 september 1944. Het hoogste uurgemiddelde was toen 122 km/uur. Bij zware stormen worden wel vaker rukwinden boven 117 km/uur gemeten, maar dan is er geen sprake van een orkaan. Om een indicatie te geven, de zwaarste windstoot ooit in ons land gemeten in een stormsituatie is 162 km/uur. In situaties met heftige buien, valwinden of tornado's zijn nog veel zwaardere windstoten geregistreerd. 

Dergelijke windsnelheden op onze breedte zijn overigens nog kinderspel met de windsnelheden die we bij de zware tropische orkanen zien. Die kunnen met gemak windsnelheden van ruim 200 km/uur halen. De zwaarste orkanen die er op de Atlantische oceaan hebben gewoed hadden windsnelheden tussen 250 en 300 km/uur.

Geen orkanen dus in Nederland, maar soms bereiken wel restanten van orkaan X ons land. Dit levert dan slechts een stormachtig weerbeeld op. Het gebeurt namelijk wel dat orkanen die naar het noorden afbuigen en met een westelijke bovenstroming mee worden gevoerd naar West-Europa. Tijdens die reis wordt de aanvoer van warm zeewater afgesneden en verliest de orkaan snel zijn kracht en tropische identiteit. Het afgezwakte, maar nog stevige windveld en dikke wolkenpartijen kunnen echter wel overleven en zo Europa bereiken. Meteorologen spreken dan bijvoorbeeld in hun weersverwachting over de Restanten van orkaan Dorian die zeer nat en winderig weer veroorzaken.

Overigens kunnen de restanten van een orkaan ook voor een paar mooi dagen in Nederland zorgen. Op nadering van een dergelijk systeem kan dan met een zuidelijke stroming zeer warme lucht vanuit Zuid-Europa Nederland bereiken.