Wat is een Blauwe Maan

Een blauwe maan noemen we de 2e volle maan in een maand maarrrr....

Van onze weerman

Raymond Klaassen
Raymond Klaassen 28 oktober 2020 08:35 uur
Laatste update: 29 oktober 2020 08:52 uur
Is een blauwe maan echt blauw? Zo af en toe berichten we over een blauwe maan. Dat is de naam voor een tweede volle maan in een maand. Dit komt niet vaak voor.

2e volle maan in de maand is een Blauwe Maan

De Maan draait om de Aarde. Voor een rondje om de aarde heeft de Maan ruim 29 dagen nodig. Het kan dus voorkomen dat er een volle maan helemaal aan het begin van de maand zichtbaar is en vervolgens nog een keer aan het einde van de maand. Dit gebeurt gemiddeld zo eens in de 2 à 3 jaar.

Ongeveer eenmaal in de 20 jaar komen er 2 blauwe manen voor in een jaar. Dit gebeurt als er in februari geen volle maan is. Zowel in januari als in maart zijn er dan 2 volle manen. In 2018 is dat het geval.

Foute naam

De naam Blauwe Maan heeft niets te maken met een blauwe kleur. De kleur van de blauwe maan is niet anders dan een reguliere volle maan. Het grappige is dat de bovenstaande definitie van Blauwe Maan eigenlijk niet juist is. Een Amerikaans wetenschapsblad Sky & Telescope heeft zich eind jaren 40 vergist in een artikel en de naam Blauwe Maan verkeerd uitgelegd. Die uitleg heeft ervoor gezorgd dat het begrip Blauwe Maan nu twee betekenissen heeft. 

Want  hoe zit het precies?

Eeuwen geleden gaven volkeren in Europa en Noord-Amerika ieder volle maan een naam. Een naam die gekoppeld was aan de situatie waarin de natuur zich bevond rond de betreffende volle maan. Zo werd bijvoorbeeld de volle maan in januari door sommige volkeren de Wolfmaan genoemd en de volle maan in juni de Aardbeimaan of Roosmaan. In totaal heeft men op die manier 12 volle manen benoemd, 3 per seizoen. 

De maan op 31 januari 2018 om 17 uur NL tijd. (Bron NASA)

Vroeger gebruikte men niet zo zeer de de kalender die we nu hanteren, maar keek men naar de stand van de zon en het veranderen van de seizoenen. Door het bijhouden van de volle manen per seizoen hadden de mensen een idee hoe ver men in het jaar was en wat men kon verwachten van de natuur. Ieder seizoen heeft normaal gesproken 3 volle manen, zeg maar 1 per moderne maand. Soms zijn er in een seizoen 4 volle manen. Dit gebeurt als op een van de eerste dagen van het seizoen al een volle maan valt. De derde volle maan in het seizoen kreeg dan de naam Blue Moon, Blauwe Maan. Waarom er voor blauw is gekozen is eigenlijk nog steeds niet duidelijk. Een maan die blauwer kleurt komt eigenlijk alleen voor als er heel veel stof of rotzooi hoog in de atmosfeer is door bijvoorbeeld hevige bosbranden of vulkaanuitbarstingen. Hierdoor kan de maan er blauwer uitzien.

De derde volle maan in een seizoen hoeft niet per definitie de tweede volle maan in een maand te zijn. Immers als bijvoorbeeld in augustus rond de 21ste een volle maan valt is dat zeker niet de tweede volle maand van Augustus maar wel de 3e volle maan in het seizoen.

Waarom de 3e en niet de 4e

Dan blijft nog wel de vraag over waarom men de 3e volle maan in een seizoen met 4 volle manen de Blauwe Maan is gaan noemen. Daar is een logische verklaring voor. Alleen op die manier kon men er voor zorgen dat de andere namen van de volle manen bleven kloppen. Zo gebruikte sommige volkeren bijvoorbeeld voor de decembermaand de maannaam; 'Volle Maan voor Yule' (Yulefeest, Langste nacht in december) en in januari de naam 'Volle maan na Yule'. Dat kon alleen blijven kloppen door de derde volle maan anders te benoemen.

2 definities dus

En dus hebben we 2 definties voor een Blauwe Maan en allebei worden ze nog gebruikt:

Volgens de kalenderregel zijn de volle maan van 31 januari 2018 en 30 maart 2018 Blauwe manen. Volgens de seizoenenregel is de volle maan van 18 mei 2019 weer een Blauwe Maan.

Gangbare namen voor volle manen

  • Januari: Wolfmaan
  • Februari: Sneeuwmaan
  • Maart: Wormenmaan
  • April: Rose maan
  • Mei: Bloemenmaan
  • Juni: Aardbeimaan
  • Juli: Hooimaan
  • Augustus: Fruitmaan (Graanmaan)
  • September: Oogstmaan
  • Oktober: Jagersmaan
  • November: Bevermaan
  • December: Koude maan

Files en vertragingen