Wat is het Oostzee- of Duitse Bocht-effect

Wat is het Oostzee- of Duitse Bocht-effect

Wilfred Janssen
Wilfred Janssen
Wilfred Janssen 9 februari 2021 03:32 uur
Laatste update: 9 februari 2021 12:08 uur
In de winter kunnen boven relatief warm zeewater bij oostenwind makkelijk sneeuwbuien ontstaan die uren achter elkaar over hetzelfde gebied trekken.

'Oostzee-effect' zorgt voor sneeuwbuien

Wanneer dit proces op gang komt spreken we in onze omgeving wel van het Oostzee-effect. Buientreinen die boven de Oostzee ontstaan, trekken van oost naar west over Denemarken en activeren weer boven de Noordzee. Wanneer de wind uit de juiste hoek waait kan er in een smalle strook veel sneeuw vallen waar Noord-Duitsland, de Waddeneilanden en de Noord-Nederlandse kustregio's mee te maken kunnen krijgen.

Met name de Waddeneilanden  kunnen door het effect soms flink wit worden met meerdere centimeters sneeuw. In de ideale situatie kan de buientrein helemaal de Noordzee oversteken waardoor het ook in Oost-Engeland wit kan wordeneuwbuien.

In de meteorologie wordt bij de vorming van sneeuwbuien boven een groot wateroppervlak vaak de term 'Lake-effect snow' gebruikt. In ons geval kunnen we misschien beter spreken van het 'Oostzee-effect' of 'Noordzee-effect'.
Wilfred Janssen - Meteoroloog Weerplaza

Ontstaan de van de buien

Omdat de lucht vlak boven het zeewateroppervlak warmer is dan de koude lucht die er overheen beweegt, begint deze lucht te stijgen. Deze stijgende warmere lucht vermengt met de koudere droge lucht. Aanvankelijk ontstaan er geen wolken, maar wanneer de koude lucht lang genoeg over het water stroomt, ontstaan er wolken en uiteindelijk ook buien. Omdat de lucht waarin de buien zijn gevormd zeer koud is, valt de neerslag als sneeuw.

De Oostzee en deels het water in de Duitse Bocht dragen bij aan de vorming van sneeuwbuien waarmee de Wadden soms te maken mee krijgen.

In de onderstaande foto's speelt het effect zich duidelijk boven de oostelijke Noordzee af. Het principe is hetzelfde als het Oostzee-effect alleen is het brongebied nu anders. Noordzee-effect of Duitse Bocht-effect is nu dus een betere benaming.

26 februari 2018: Met een strakke oostenwind ontstaan er buien boven de Duitse Bocht (Het zeedeel tussen Duitsland en Denemarken). De buien trekken over de noordelijke Waddeneilanden helemaal richting Engeland.

28 februari 2018: De buien blijven nu, door een iets gedraaide wind, noordelijker waardoor de Waddeneilanden goed te zien zijn in de opklaringen. Samen met het noorden van Friesland zijn die door de eerdere buien wit geworden.

Het ultieme Oostzee-effect

Door de heersende oostelijke stroming kan zeer koude lucht helemaal vanaf Letland tot aan Denemarken en het uiterste noorden van Duitsland over de Oostzee stromen. Deze het gebied waarover de koude lucht over de Oostzee stroomt, is lang genoeg voor het laten ontstaan van meerdere buien. Deze buien kunnen dan over het uiterste noorden van ons land gaan trekken. Voor de buien die Noord-Duitsland en ons land aandoen, kunnen we spreken van het 'Oostzee-effect'. Ook het warmer zeewater in de Duitse Bocht draagt hieraan bij. 

Op 10 februari 2012 was de invloed van de Oost- en Noordzee goed te zien op de aanwezige bewolking. In de smalle strook met dikkere wolkenplukken tussen de pijlen kwamen ook sneeuwbuien voor.

Hetzelfde gebeurt ook op de Noordzee, waardoor Oost-Engeland met meerdere sneeuwbuien te maken gaat krijgen. Daar zou je dan kunnen spreken van een 'Noordzee-effect'

Lake-effect snow in Amerika

Bij ons komt het niet zo vaak voor dat er sneeuwbuien ontstaan in zeer koude lucht dat over zeewater stroomt. In Amerika gebeurt dit wel vrijwel elke winter bij de grote meren. Daar wordt de sneeuwval 'lake-effect snow' genoemd. Dit 'lake-effect' kan daar voor enorme hoeveelheden sneeuw zorgen. Vooral de regio van Buffalo heeft in het verleden wel eens te maken gehad met enkele meters aan sneeuwval binnen een zeer kort tijdbestek. Zo extreem zal het bij ons en in Engeland niet worden, maar het mechanisme dat de buien veroorzaakt is wel hetzelfde.

In de video hieronder zie je een prachtig voorbeeld van het opstijgen van de warmere lucht vlak boven Lake Erie, een groot meer in Amerika. De neerslag valt uiteindelijk met een hoge intensiteit op het vasteland.

Files en vertragingen