Wintertijd gaat weer in

Wintertijd gaat weer in

Ben Lankamp
Ben Lankamp
Ben Lankamp 24 oktober 2020 14:00 uur
Laatste update: 25 oktober 2020 13:30 uur
Onder milde en winderige condities begint in de nacht van zaterdag op zondag de wintertijd, eigenlijk onze "echte" tijd.

Na een dag met overwegend veel bewolking, lokaal motregen, maar soms zonneschijn en hoge temperaturen voor de tijd van het jaar, maxima van 15 of 16 graden, trekt vannacht een storing over ons land. 

Om 3.00 uur in de nacht is het moment daar: de zomertijd eindigt, de klok wordt een uur teruggezet, zodat het opnieuw 2.00 uur is. Daardoor duurt de nacht een uur langer. 

Nadat wintertijd is ingegaan trekt een gebied met regen over het westen van het land. Door de bewolking en een stevige zuidelijke wind koelt het in de nacht niet verder af dan 13 graden. 

Zomertijd in gebruik sinds 1916

De zomertijd, in het Engels ook wel daylight saving(s) time genoemd (ruwweg vertaald met 'daglicht-spaartijd'), is voor het eerst in Nederland in 1916 ingesteld.

Dat gebeurde op 1 mei 1916, tijdens de Eerste Wereldoorlog, nadat in het Duitse keizerrijk de dag ervoor de zomertijd voor het eerst was ingesteld. Zij deden dit om kolenreserves te sparen, die nodig waren in de oorlog met Frankrijk.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog, in 1940 tot 1942, was sprake van permanente zomertijd in Nederland, net als in alle andere gebieden die door Duitsland bezet waren. In 1940 werd onze tijd tevens omgezet naar Midden-Europese tijd, gelijk aan Berlijn, wat betekende dat eind december bij ons de zon opkwam rond 9.30 uur en onderging rond 18.00 uur.

Van 1945 t/m 1976 geen zomertijd

In 1943, 1944 en 1945 was geen sprake van permanente zomertijd, maar werd die ingesteld van begin april tot half september of begin oktober. Na het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog verdween de zomertijd, tot die in 1977 weer werd ingevoerd.

Dat gebeurde toen wederom vanuit het idee van energiebesparing: de olieprijs was zeer hoog, door de tijd een uur te verschuiven in de zomer, zou er energie bespaard worden, was de gedachte. Sindsdien is de zomertijd gebleven. In 1981 werden de dagen waarop de klok wordt verzet, in de hele Europese Unie hetzelfde.

Toekomst: zomertijd of wintertijd?

Het is onduidelijk of het verzetten van de klok daadwerkelijk tot energiebesparing leidt. Er zijn studies die concluderen dat het energieverbruik zelfs stijgt in plaats van daalt. Het staat in elk geval vast dat het 'gerommel' met de tijd voor honderdduizenden mensen in Europa voor gezondheidsklachten zorgt.

Omdat de voordelen van zomertijd niet goed te onderbouwen zijn en omdat er wel aantoonbare nadelige effecten zijn, wil de Europese Unie dat elk land voor zichzelf gaat kiezen voor permanent zomertijd of wintertijd. In Nederland zou de zon op de volgende tijden opkomen en ondergang:

Dag van het jaarSituatie nuPermanent zomertijdPermanent wintertijd
1 januari

8:48 opkomst

16:39 ondergang

9:48 opkomst,

17:39 ondergang

Gelijk aan nu.

1 maart

7:26 opkomst,

18:19 ondergang

8:26 opkomst,

19:19 ondergang

Gelijk aan nu.
1 mei

6:11 opkomst,

21:05 ondergang

Gelijk aan nu.

5:11 opkomst,

20:05 ondergang

1 juli

5:24 opkomst,

22:03 ondergang

Gelijk aan nu.

4:24 opkomst,

21:03 ondergang

1 september

6:52 opkomst,

20:27 ondergang

Gelijk aan nu.

5:52 opkomst,

19:27 ondergang

1 november

7:35 opkomst,

17:12 ondergoang

8:35 opkomst,

18:12 ondergang

Gelijk aan nu.

Zoals de tabel laat zien, zou permanent zomertijd ertoe leiden dat de zon in januari pas opkomst vlak voor 10:00 uur. In het omgekeerde geval, met permanent wintertijd, komt de zon op 1 juli om 4:24 al boven de horizon.

Wat je voorkeur heeft zal er sterk van afhangen of je een echt ochtendmens of avondmens bent. Wat zonsondergang betreft, zullen veel mensen minder moeite hebben om het één of het ander.

Eén ding staat in elk geval vast: de natuur heeft geen last van al dat menselijke gedoe met tijd. De lucht reageert op binnenkomende zonnestralen vanaf het moment dat de zon boven de horizon komt, ongeacht of wij dat moment nu 4:00 of 5:00 uur noemen.

Het weer gaat ook gewoon door. Zondag wordt het eerder licht, maar daar merken we niet veel van doordat het op veel plaatsen bewolkt en regenachtig is. In de loop van de dag klaart het vanuit het westen op. De zon is mogelijk in het westen te zien voordat ze ondergaat om net iets voor half zes wintertijd. In het oosten van het land lijkt het door de bewolking nog eerder donker te worden. De weersverwachting voor de volgende week kun je hier vinden. 

Neerslagverwachting Harmonie

Bekijk hieronder de neerslagverwachting van het Harmonie weermodel voor de komende 48 uur. Meer weerkaarten bekijken doe je op I'm Weather

Files en vertragingen