Wolkenherkenning #1: stratiforme bewolking

Wolkenherkenning #1: stratiforme bewolking

Maarten Stam
Maarten Stam
Maarten Stam 13 augustus 2022 12:00 uur
Laatste update: 30 november 2022 11:00 uur
Wolken zijn er in allerlei soorten en maten; sommigen dreigend en spectaculair, anderen juist heel onschuldig. Een les wolkenherkenning deel 1.

Als je naar boven kijkt zie je vaak dat wolken in allerlei soorten en maten voorkomen. De ene vriendelijk, waar de zon vaak uitstekend doorheen komt. Sommigen zijn echter ook dreigend, waar onweer, hagel en zware windstoten bij voor kunnen komen. Het is echter niet alleen maar spektakel, want wolken kunnen ook best 'saai' zijn. Dit zijn de wolken die vaak bij een warmtefront horen of bij een grijze grauwe miezerdag.

Wolkenclassificatie

Wolken komen voor in allerlei soorten en maten, maar wolken kunnen worden herkend aan de hoogte waarin de wolk voorkomt en de verschijningsvorm in die hoogte. De wolkenhoogte bepaalt vaak de eerste naam van een wolk. Zo kunnen we hoge, middelhoge en lage bewolking classificeren. Daarachter volgt vaak nog een vervolgnaam en die zegt iets over de vorm (de verschijningsvorm) van de wolk. 

Alle wolkensoorten in een eenvoudig overzicht.

Dit soort dreigende wolkenluchten wil je niet boven je evenemententerrein zien. Welke wolk dit is lees je in een ander stuk over wolkenherkenning (Foto van Wouter van Bernebeek).

Sluierbewolking

De naam zegt het eigenlijk al; hoge bewolking bevindt zich hoog in de atmosfeer en vaak is dat op zo'n 6 tot 12 kilometer hoogte, afhankelijk van het seizoen. Vaak is hoge bewolking onschuldig en zorgt het er vaak alleen maar voor dat de zon wat vaker schuil gaat. Een goed voorbeeld hiervan zie je hieronder. Ze kunnen soms ook helemaal uitwaaieren of er kunnen mooie windveren voorkomen. De hoge dunne bewolking noemen we cirrus. Je kan er in ieder geval zeker van zijn dat er geen extreem weer aankomt.

Sluierbewolking. Foto: Ab Donker.

Weersverandering

Hoge bewolking kan daarnaast ook een weersverandering aankondigen. Het is vaak de eerste bewolking die op komt zetten als er een warmtefront dichterbij komt. Dat noemen we dan ook wel cirrostratus; een aaneengesloten witte melkachtige laag. Vervolgens komt er middelbare bewolking en ten slotte ook lage bewolking. Een warmtefront geeft vaak stratiforme regen, zoals we dat in de meteorologie vaak zeggen. Dat houdt in dat het vaak een groot gebied met lichte tot matige regenval is. Het geeft niet de zware onweersbuien waar bijvoorbeeld evenementen vaak erg beducht op zijn. Uiteraard is de regen wel vervelend voor een festival of voor als je op de camping staat en langdurige regen kan wel zorgen voor drassige campingterreinen of parkeerplaatsen. Dat is wel iets om in de gaten te houden met bijvoorbeeld het neerzetten van je tent (niet in een laaggelegen deel) en ook voor auto's op een niet verhard parkeerterrein.

Hoge bewolking is vaak onschuldig, maar kan dus ook een weersverslechtering aankondigen. Een teken kan ook een Halo om de zon zijn. Een bekende uitspraak is vaak: 'een halo om de zon, regen in de ton'. Het betekent dan dat er ander weer aan komt, maar niet het gevaarlijke weer met buien. Foto: Carla de Jongh- van Borkulo.

Middelbare en lage bewolking

De hoge bewolking voorafgaand aan een warmtefront wordt daarna gevolgd door middelbare en lage bewolking. Vaak is het hele gelaagde bewolking. Dan noemen we dan ook wel altostratus. Alto staat hierbij voor middelbaar en stratus voor gelaagd. Komt het warmtefront nog dichter bij dan spreken we van nimbostratus waaruit dan ook vaak regen valt. We hebben dan te maken met een egaal grijze laag waarin het koud en regenachtig kan zijn. Voor buitenactiviteiten is dit iets om rekening mee te houden. Zoals gezegd kan een campingterrein drassig worden en is het aan te raden hiervoor maatregelen te treffen zoals houtsnippers of houten planken. Als de temperatuur laag ligt dan kunnen dit soort dagen echt kil en waterkoud verlopen.

Grijze, grauwe luchten zie je vaak bij een warmtefront. Als je dit soort bewolking ziet kan het weleens uren regenen, maar van onweer, hagel en zware windstoten zal geen sprake zijn. Foto van Ton Wesselius.

Met langdurige regen kan het weleens slecht aflopen met een kampeerterrein of een parkeerplaats. Voorkom dus dat tractoren er aan te pas moeten komen. Foto: Ria Gerards.

Opbollende wolken

In dit stuk hebben we heel veel gesproken over gelaagde bewolking, bewolking waarin het woord 'stratus' in voor komt. Vaak zorgt dit voor grijs en grauw weer waarbij het soms flink kan doorplenzen. Naast de gelaagde bewolking hebben we ook de opbollende bewolking. Dit zijn wolkentypen waarin het woordje 'cumulus' voorkomt of een afgeleide daarvan. In deel 2 van deze reeks gaat over de cumuliforme bewolking. En de meest bekende die angst zal inboezemen is de cumulonimbus. In het laatste deel kan je hier meer over lezen! 

Weerbewaking

Bij Infoplaza, het bedrijf achter Weerplaza, zijn we ieder jaar druk met het bewaken van grote evenementen zoals Pinkpop en Lowlands, maar ook allelei andere evenementen zoals de boekenmarkt in Deventer of sportevenementen zoals de formule 1 in Zandvoort. Wil je meer weten over het nut van weerbewaking voor jou als organisator van een festival, sportevenement of andere buitenactiviteit bekijk dan vooral deze pagina.

Neerslagverwachting Harmonie

Bekijk hieronder de neerslagverwachting van het Harmonie weermodel voor de komende 48 uur. Meer weerkaarten bekijken doe je op I'm Weather

Files en vertragingen