Het relatief koele zomerweer aan het begin van deze 30-daagse hebben we te danken aan een luchtdrukverdeling die we deze zomer al vaker voorbij hebben zien komen: de Atlantische rug van hogedruk. Een hogedrukgebied, gepositioneerd boven Groot-Brittannië en Ierland, zorgt in Nederland voor een noordwestelijke stroming. De Noordzee bereikt de hoogste zeewatertemperaturen pas aan het einde van de zomer en aan het begin van de herfst, waardoor deze specifieke windrichting momenteel nog vrij koele lucht met zich meebrengt. 

In de weerkaarten van het Europese weermodel die de luchtdruk- en temperatuurafwijking laten zien is de samenhang tussen deze twee variabelen ook goed te identificeren. Het gebied met een duidelijk hogere luchtdruk ten opzichte van het klimatologische gemiddelde ligt boven Ierland en Schotland. Meestal ligt dan een hogedrukgebied op die plek, maar dat hoeft niet altijd het geval te zijn. In deze situatie gaat het hand in hand met een koelere luchtstroom en temperaturen iets onder het gemiddelde in grote delen van Noord-Europa.

Volgende week gaat deze luchtdrukverdeling op de schop, maar er zijn wel wat subtiele verschillen tussen de diverse weermodellen aan te wijzen. Het Europese weermodel laat het hogedrukgebied verplaatsen richting Scandinavië en boven de Atlantische Oceaan komt het Azorenhoog verder tot ontwikkeling. Het Amerikaanse weermodel vormt als uitzondering een vrij uitgesproken uitloper van dit hogedrukgebied richting Frankrijk. Lagedrukgebieden die zich langs de flanken verplaatsen kunnen zo Mediterrane hitte oppikken en met een zuidwestelijke stroming verplaatsen richting het noorden. Dat is sterk afhankelijk van het feit of deze lagedrukgebieden met de straalstroom mee kunnen liften. In de huidige berekeningen is een Spaanse pluim nog niet duidelijk in beeld en er is een andere reden waarom de hitte terug kan keren.

Het Europese weermodel heeft namelijk een sterke voorkeur om de Atlantische rug van hogedruk komende weken te verruilen voor een Scandinavische blokkade: een hogedrukgebied boven Scandinavië (rode staafjes in de grafiek). Afhankelijk van de exacte locatie heeft de wind dan juist een oostelijke of zuidoostelijke voorkeur. Dat neemt niet weg dat er ook dan droge en warme lucht vanaf het Europese vasteland meegevoerd wordt. Daarnaast speelt mee dat dalende luchtbewegingen verantwoordelijk zijn voor weinig bewolking en dus volle instraling van de zon mogelijk is. Als een soort deksel op de pan kan de temperatuur ook met deze luchtdrukverdeling flink oplopen.  Afhankelijk van de luchtvochtigheid en de hoeveelheid vocht in de bodem kunnen vooral in de middag nog wel wat vriendelijke stapelwolken tot ontwikkeling komen.

Waar het eerder in Scandinavië juist vrij koel zomerweer was, komt halverwege augustus ook hier de temperatuur op de weerkaart in het rood. Daarbij wel de kanttekeningen dat deze temperatuurafwijking neerkomt op enkele graden boven het gemiddelde. In Nederland levert dat zomerse en mogelijk regionaal net tropische temperaturen op, maar de kans op extreme waarden richting 40 graden is vooralsnog erg klein. Ook later deze zomer blijft de weerkaart overwegend lichtrood kleuren en voert relatief warm zomerweer de boventoon.

Het komen en gaan van hogedrukgebieden zorgt voor aanhoudende droogte in eigen land, maar ook in grote delen van Europa. In combinatie met hoge temperaturen vergroot dit het risico op natuurbranden en oogsten dreigen te mislukken. Ook de verlaagde waterstand in de rivieren brengt problemen met zich mee voor irrigatie en binnenvaartschepen. De komende 30 dagen is in de weerkaarten weinig verlichting van de droogte te bespeuren en veel neerslag wordt niet verwacht.

Ook bergachtige gebieden zoals de Alpen en Pyreneeën gaan gebukt onder de warme en droge condities. Bij veel gletsjers is de sneeuwlaag van afgelopen winter weggesmolten, waardoor de kwetsbare laag met oude samengeperste sneeuw en daaronder ijs bloot komt te liggen. Lees hier meer over de huidige staat van de gletsjers in de Alpen.

Samenvattend gaan we zeer waarschijnlijk een overwegend droge en vrij warme zomerperiode tegemoet. 

Foto omslag: Ben Saanen