Heeft het weer invloed op de verspreiding van het Corona-virus?

Hebben temperatuur en vochtigheid invloed op de verspreiding van het virus?

Van onze weerman

Alfred Snoek
Alfred Snoek 1 mei 2020 11:00 uur
Laatste update: 1 mei 2020 14:15 uur
Neemt het aantal besmettingen door het oplopen van de temperatuur en het dalen van de luchtvochtigheid af, of zijn andere factoren veel belangrijker voor de afnames die we nu zien?

Vergelijkbaar met de seizoensgriep?

Sinds eind vorig jaar is de wereld een nieuw virus rijker, het Coronavirus, of zoals het in wetenschappelijke kringen vooral genoemd wordt; COVID-19. Het virus dook als eerste op in China, maar wist zich uiteindelijk over de gehele wereld te verspreiden. Sinds maart is er volgens de WHO (de Wereld Gezondheidsorganisatie) sprake van een Pandemie. 

Een vraag die regelmatig gesteld wordt, is of COVID-19 net als de griep een seizoensvariatie kent. Als dat zo is, kun je verwachten dat het aantal besmettingen de komende weken snel afneemt (op het noordelijk halfrond). Hiermee kun je COVID-19 vergelijken met de seizoensgriep die vrijwel elk jaar in de loop van de winter opleeft. Maar kun je deze vergelijking wel trekken?

Het aantal gemelde patiënten bij de GGD is duidelijk aan het afnemen. De verspreiding van COVID-19 neemt dus af volgens deze grafiek. Of het weer daar enige invloed op heeft? Bron:RIVM/GGD

Op dit moment wordt er heel veel onderzoek verricht naar het COVID-19 virus. In de eerste plaats zijn wetenschappers bezig om een vaccin te ontwikkelen, maar ook is men op zoek naar middelen om de ziekteverschijnselen te onderdrukken. Maar het onderzoek is breder. Onderzoekers zijn ook erg benieuwd naar de gevolgen van alle maatregelen die genomen zijn om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Daarbij is het bijzonder interessant om te kijken naar bijvoorbeeld demografische of culturele verschillen. Tenslotte zijn er inmiddels ook al heel wat onderzoeken verricht naar de invloed van het weer op de verspreiding van het virus. 

Te weinig data

"De beschikbare data is nog erg karig om harde conclusies te kunnen stellen"
Alfred Snoek - Meteoroloog bij Weerplaza

Regelmatig worden onderzoeksgegeven gepresenteerd. Ondanks dat er onderzoekers zijn die concluderen dat hogere temperaturen, een lagere luchtvochtigheid, schonere lucht en een hogere UV-index invloed hebben op de verspreiding (vergelijkbaar met de seizoensgriep), zijn er volgens diverse kenners genoeg haken en ogen aan dit soort onderzoeken. Zo blijkt dit in laboratoria wel zo te werken, maar zien wetenschappers het in de praktijk heel anders ontwikkelen. Daarnaast zijn er heel veel onderzoeken die elkaar tegenspreken. De consensus die er heerst onder klimaatwetenschappers over het opwarmende klimaat, is er bij wetenschappers die zich bezighouden met de invloed van het weer op de verspreiding van COVID-19 absoluut niet. Op zich is dat ook niet vreemd, we hebben nog maar relatief kort met het virus te maken en de beschikbare data is nog erg karig om harde conclusies te kunnen stellen.

Ook vergelijkingen met MERS en SARS gaan niet op. COVID-19 gedraagt zich toch echt heel anders. Zo kon MERS zich op het Arabisch schiereiland bij temperaturen van soms wel 40 graden heel makkelijk verspreiden en SARS kwam in de zomer van 2003 tot een einde (in de daarop volgende winter was overigens wel weer een lichte opleving), maar dat is vooral te danken aan maatregelen die in die tijd genomen zijn. 

Een overzicht van de temperaturen en de verspreiding van het COVID-19 virus. Zowel in warme- als in koude gebieden is het virus inmiddels opgedoken.

Reproductiegetal

De verspreiding van COVID-19 gaat zo snel, omdat vrijwel niemand nog antistoffen heeft tegen het virus. Een besmet persoon, kon zeker eerder dit jaar veel personen besmetten. Op dit moment ligt het reproductiegetal door alle maatregelen zoals handenwassen, maar ook afstand houden van elkaar een stuk lager. Waar veel wetenschappers het over eens zijn is het feit dat hogere temperaturen, een lagere luchtvochtigheid en een hoge UV-index mogelijk invloed krijgen op de verspreiding van COVID-19, maar dan alleen als het reproductiegetal een stuk omlaag is gebracht en een groter deel van de bevolking immuun is voor het virus. Tot die tijd zijn de maatregelen die genomen zijn, de belangrijkste reden voor het afvlakken van het aantal besmettingen in de meeste gebieden in de wereld. Een verband tussen COVID-19 en weerkundige factoren, zoals we zien bij de seizoensgriep (waar het reproductiegetal al heel lang heel laag van is), kunnen we helaas dus nog niet vaststellen. 

Zoals we al aangaven, COVID-19 is een nieuw virus. De verspreiding lijkt voornamelijk van mens tot mens te gaan en dus worden er maatregelen genomen zoals afstand houden, handen wassen en het beschermen van personen met een slechtere weerstand. Deze maatregelen lijken nu effect te hebben. Daarnaast zien medewerkers in de zorg dat het virus ook heel anders werkt dan de seizoensgriep. Zo geven ze aan dat COVID-19 patiënten soms heel snel en ook heel plotseling achteruit gaan. Dit geeft wel aan dat onderzoek, niet alleen over de invloed van het weer op de verspreiding van het virus, maar eigenlijk alle facetten van het virus van groot belang zijn en dat het heel lastig is om op basis van de nog weinige data harde uitspraken te doen. 

Files en vertragingen