Hitteweek op komst

Kans op extreem hoge temperaturen

Van onze weerman

Ben Lankamp
Ben Lankamp 21 juni 2019 08:12 uur
Laatste update: 21 juni 2019 12:34 uur
Volgende week wordt het heet zomerweer, op enkele dagen is regionaal zelfs extreme hitte mogelijk. In het zuidoosten kan de temperatuur ruim boven de 35 graden uitkomen. De kans op een hittegolf neemt zienderogen toe.
Volle stranden vanaf zondag

Er ontstaat een omvangrijk hogedrukgebied boven de Noordzee en het zuiden van Scandinavië. Aan de grond waait daardoor een droge noordoosten- tot oostenwind.

In hogere luchtlagen staat een zuidelijke stroming, waarmee hete lucht vanuit Marokko over Spanje en Frankrijk naar Nederland wordt gevoerd.

Zaterdag is deze lucht nog onderweg en ligt de middagtemperatuur tussen 20 en lokaal 25 graden. Het is daarbij vrij zonnig, in de middag drijven ook stapelwolken voorbij. Het blijft wel droog.

Zondag verschijnen er zomerse waarden van 25 tot 29 graden op de thermometers. Het is behoorlijk zonnig en er waait een zwakke of matige noordoostenwind, 2 tot 4 Bft. Op de Waddeneilanden blijft het kwik daardoor wat lager.

Overdag 30 tot 35 graden, mogelijk nog heter

Na het weekend bereikt de heetste lucht ons land. In het binnenland worden tropische temperaturen van 30 tot 35 graden verwacht, vooral dinsdag en woensdag zijn nog hogere waarden boven de 35 graden mogelijk. Dat geldt vooral voor het zuidoosten.

Aantal dagen met 35 graden per 10 jaar

Temperaturen van 35 graden of hoger zijn extreem voor ons land, maar ze komen wel steeds vaker voor, mede onder invloed van de opwarming van de aarde. Tot 1950 waren er slechts zes dagen waarin het ergens in Nederland 35 graden werd.

Tussen 1950 en 1990 ging het om 11 dagen, maar sinds 1990 zijn er 32 dagen geteld! Sinds 2012 is het zelfs elk jaar ergens in het land 35 graden geweest.

We spreken van een zomerse dag als het 25 graden of warmer is, bij 30 graden of warmer is het een tropische dag.

Aangezien 35 graden tegenwoordig frequent voorkomt, net zo vaak als 30 graden in het begin van de twintigste eeuw, hoort daar eigenlijk ook een passende term bij. Bij Weerplaza kwamen we tot 'woestijndag'. Heb jij een beter idee? Stuur ons je creatiefste naam via Twitter.

Volgende week verlopen de nachten ook uitzonderlijk warm, zeker in de steden, met waarschijnlijk tropennachten. De temperatuur daalt dan niet onder de 20 graden.

Regionale hittegolf

De kans is zeer groot, ongeveer 75%, dat we regionaal van een hittegolf kunnen spreken (vijf dagen op rij met 25 graden of warmer, waarbij op drie dagen ook 30 graden wordt gehaald). Dat geldt dan vooral voor het zuiden en zuidoosten van het land.

Voor een landelijke hittegolf telt de temperatuur in De Bilt, momenteel is de kans dat daar aan de hittegolf-eisen wordt voldaan ongeveer 20%. De kleinste kans op een hittegolf is weggelegd voor het noorden en noordwesten, die is daar hooguit 5%.

Dat heeft te maken met een mogelijke verandering in de windrichting. Er waait namelijk eerst een matige wind uit oostelijke richtingen, maar in de loop van volgende week kan de wind naar het noorden draaien.

In dat geval krijgen de noordelijke provincies met koele zeelucht te maken, waarbij zelfs 25 graden moeilijk wordt. In het zuiden en zuidoosten blijft het tegelijkertijd wel tropisch warm, dus grote verschillen tussen noord en zuid.

Hitte niet zonder risico's

Op dagen met zeer hoge temperaturen zijn er allerlei gezondheidsrisico's. In de eerste plaats is goed drinken belangrijk, want bij heet weer verlies je veel vocht door zweten. Als de luchtvochtigheid tegelijkertijd hoog is, kan het lichaam zijn warmte minder goed kwijt, wat kan leiden tot hoofdpijn of zelfs flauwvallen.

In het uiterste geval kunnen mensen door hitte zelfs overlijden. Dat geldt in het bijzonder voor de zwakkere mensen in de samenleving, vooral ouderen. Als het overdag boven de 30 graden is, en 's nachts weinig afkoelt, sterven er 20% tot 30% (!) meer mensen dan normaal op een willekeurige dag. Daar staat tegenover, bij een daggemiddelde temperatuur rond 16,5 graden sterven ca. 10% minder mensen.

Uit cijfers van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) blijkt dat extreme hitte die vrij vroeg in de zomer optreedt, in juni, tot relatief meer sterftegevallen leidt dan hittegolven later in de zomer. Dat komt omdat mensen nog niet goed gewend zijn  aan de normale warmte die hoort bij de zomer.

Hitteplan

Wanneer er een lange periode van heet weer wordt verwacht wordt het nationale hittelplan in werking gesteld door de overheid. Dit is feitelijk een communicatieplan waarin adviezen worden gegeven hoe om te gaan met de hitte.

Na hitteweek een koel begin van juli?

Vanaf vrijdag en in het weekend lijkt de kans op afkoeling en mogelijk ook onweersbuien snel toe te nemen. De meeste modellen laten de middagtemperatuur in elk geval geleidelijk dalen naar waarden tussen 20 en 25 graden.

De laatste 30 daagse van donderdag zinspeelt er vervolgens op, dat de eerste week van juli zelfs koel zomerweer gaat opleveren (onder de 20 graden). Wat een contrast zou dat zijn!

Files en vertragingen