Kans op parelmoerwolken in het nieuwe jaar

Kans op parelmoerwolken in het nieuwe jaar

Raymond Klaassen
Raymond Klaassen
Raymond Klaassen 29 december 2023 10:21 uur
Laatste update: 29 december 2023 17:28 uur
In de eerste week van het nieuwe jaar krijgen we met zeer koude lucht te maken boven ons hoofd. Tijd voor parelmoerwolken?

Zeer koude lucht

Direct bij de start van het nieuwe jaar daalt de temperatuur op stratosfeerniveau (circa 30 km) sterk. Een koude bel lucht, die zich normaal boven de Noordpool bevindt schuift naar het zuiden en komt boven West-Europa uit. De temperatuur daalt hierdoor boven ons hoofd op het 10hPa niveau van circa -65 graden nu (vrijdagmiddag) tot -80 tot -85 graden op dinsdag 2 januari. Vanaf donderdag stijgt de temperatuur weer.

Deze zeer lage temperaturen komen maar zeer weinig voor boven onze omgeving. Maar als het zo extreem koud wordt kan het wel een bijzonder fenomeen opleveren, namelijk parelmoerwolken. Deze wolken zijn de afgelopen tijd al noordelijker van Nederland waargenomen en kunnen alleen ontstaan bij temperaturen rond -80 graden. Om meer te weten over het ontstaan van deze wolken lees je onze uitleg over parelmoerwolken.

Polar vortex

Het afglijden van de koude bel wordt veroorzaakt doordat de polar vortex flink verstoord is. Deze band met hoge windsnelheden die als het ware de koude luchtbel op stratosfeerniveau gevangen houdt boven de Noordpool, is momenteel veel minder sterk dan normaal. Hierdoor vertoon het patroon onregelmatigheden en zien we dat warmere lucht op deze hoogte boven het noorden van Rusland probeert op te dringen naar de poolregio’s. Hierdoor wordt de koude luchtbel weggeduwd.

Als dit daadwerkelijk doorzet kan dit leiden tot een Sudden Stratospeheric Warming (SSW), maar dat hoeft niet. Het kan ook slechts een tijdelijke kleine opwarming zijn. De grote vraag blijft of de winden op dit niveau daadwerkelijk omslaan en de zonale wind negatief wordt. Dit werd voor kort nog voorzien, maar in de laatste run van het Europees model is dat signaal weer verdwenen.

de komende periode wordt er wel een negatieve AO-index verwacht. Dit betekent dat de luchtdruk boven de Noordpool hoger is dan gemiddeld. Bij een negatieve AO-index is kans op kouder weer in onze contreien groter. 

Een plotse opwarming van de stratosfeer kan leiden tot een kou-uitbraak ergens op het noordelijk halfrond. Dit hoeft dus niet Europa te zijn. 

Meer lezen over de SSW?

Kijk dan in dit artikel over AO-index.

Dus of die SSW gaat komen blijft een vraag. Laten we daarom eerst hopen of er begin volgende week mooie opklaringen komen zodat we misschien wel wat prachtige parelmoerwolken kunnen spotten.

Run 21 december, duidelijk signaal voor mogelijk negatieve zonale wind.

Run 28 dec: negatief signaal is vrijwel geheel verdwenen.

Foto boven artikel: Jim Murray, Schotland

Neerslagverwachting Harmonie

Bekijk hieronder de neerslagverwachting van het Harmonie weermodel voor de komende 48 uur. Meer weerkaarten bekijken doe je op I'm Weather

Files en vertragingen