Hoe ontstaat een parelmoerwolk?

Hoe ontstaat een parelmoerwolk?

Raymond Klaassen
Raymond Klaassen
Raymond Klaassen 27 december 2023 12:00 uur
Laatste update: 29 december 2023 11:38 uur
Parelmoerwolken zijn stratosferische wolken die op zeer grote hoogte voorkomen, bij temperaturen van minimaal -80 °C.

Wat is een parelmoerwolk?

Parelmoerwolken zijn stratosferische wolken die op zeer grote hoogte voorkomen. In Nederland zijn ze zeer zeldzaam. Er zijn verschillende soorten parelmoerwolken afhankelijk van hun chemische samenstelling. 

Polar stratospeheric, Bjoneroa Innlandet. Foto: Daniel Pel (december 2023)

Hoe ontstaan parelmoerwolken

Voor het ontstaan van deze stratosferische wolken moet de lucht op ongeveer 25 kilometer extreem koud zijn, minimaal rond -80 graden. Boven Nederland gebeurt dit niet zo snel. Dergelijke lage temperaturen zien we wel boven de poolgebieden. Soms 'zakt' een dergelijk koude bel (deels) naar het zuiden en komt de koude lucht ook op onze breedte. In dat geval is er kans op parelmoerwolken. In februari 2016 was dit voor het laatst het geval en zijn er parelmoerwolken waargenomen.

Het is een winters verschijnsel en alleen zichtbaar vlak na zonsondergang of vlak voor zonsopgang. De zon staat dan laag onder de horizon. Zonnestralen kunnen dan nog wel de wolken aanschijnen die heel hoog staan. Als alles dan goed valt is er kans dat je de zeldzame parelmoerwolken kunt zien in Nederland. In het filmpje hieronder zie je parelmoerwolken zoals die boven Dublin werden gezien in februar 2016.

Waarin verschillen parelmoerwolken van lichtende nachtwolken?

Parelmoerwolken worden in de media nog weleens verward met lichtende nachtwolken, dat een zomers verschijnsel is. Deze wolken zien er niet alleen anders uit dan de parelmoerwolken, maar hebben ook nog eens een andere samenstelling. De lichtende nachtwolken bestaan uit waterdruppeltjes die condenseren op stof van bijvoorbeeld meteoren. Parelmoerwolken ontstaan doordat de lucht zo koud is, dat het beetje waterdamp met salpeterzuur en/of zwavelzuur dat er nog aanwezig is, direct overgaat tot  ijskristalletjes. 

Een voorbeeld van lichtende nachtwolken. dit is een ander verschijnsel.

Files en vertragingen