De winter was zacht, vrij nat en iets zonniger dan gemiddeld

De winter was zacht, vrij nat en iets zonniger dan gemiddeld

Wilfred Janssen
Wilfred Janssen
Wilfred Janssen 1 maart 2021 13:13 uur
Laatste update: 1 maart 2021 14:55 uur
Ondanks de koude periode in februari eindigt de winter van 2020-2021 als te zacht in de klimaatboeken. Ook was het vrij nat en iets zonniger.

Te zacht ondanks koude januari en nét-niet-koudegolf

De winter van 2020-2021 gaat, ondanks een iets te koude januari en een nét-niet-koudegolf in februari, als te zacht de boeken in. De gemiddelde temperatuur over de maanden december, januari en februari in De Bilt is uitgekomen op ongeveer 4.4 graden. In een gemiddelde winter ligt de gemiddelde temperatuur op 3.9 graden, vorig jaar was 3.4 graden nog de norm.

Dat de winter te zacht is verlopen, komt vooral door december. De eerste wintermaand verliep bijna anderhalve graad te warm. Januari was juist iets kouder dan het langjarig gemiddelde en februari iets aan de zachte kant, terwijl deze maand een koude periode kende.

Het temperatuurverloop van de meteorologische winter in De Bilt. Vooral het grote temperatuurverschil in februari valt op. 

Voor het eerst sinds 2013 officiële strenge vorst

Op 12 februari daalde de temperatuur voor het eerst sinds 25 januari 2013 weer tot onder -10 graden in De Bilt. De laagste temperatuur was -10.9 graden. Het koudst deze winter werd het in Hupsel, toen op 9 februari de temperatuur daalde tot -16.2 graden.

Het aantal vorstdagen was kleiner dan het langjarig gemiddelde. Op 29 dagen vroor het in De Bilt, tegenover 35 dagen normaal. Van deze dagen voor het op negen dagen matig (-5.1 graden of kouder) en op twee dagen werd strenge vorst waargenomen. Daarmee kwam een einde aan een recordlange periode zonder matige vorst in De Bilt.

Tien minuten

Op uitgebreide schaal kon op groot water worden geschaatst. Er was sprake van een regionale koudegolf, in De Bilt lukte het dus nét niet. Foto: Ria Brasser

In deze eeuw is een officiële koudegolf een zeldzaamheid. Alleen in 2012 kwam het deze eeuw tot een koudegolf, in de rest van de winters niet of net niet. Ook afgelopen winter is in De Bilt geen koudegolf gemeten. Het scheelde een tiende van een graad en slechts tien minuten.

Voor een koudegolf moet het ten minste vijf aaneengesloten etmalen blijven vriezen (vijf ijsdagen) en op drie van die vijf etmalen moet strenge vorst worden gemeten. Na een correctie van de maximumtemperatuur werd aan de reeks van vijf ijsdagen voldaan, maar het kwam maar op twee etmalen tot strenge vorst.

Als de temperatuur in de nacht van 11 op 12 februari tien minuten eerder -10.1 graden had bereikt, dan hadden we drie etmalen met strenge vorst mogen noteren en was de tweede officiële koudegolf van deze eeuw een feit. Het kwik bleef op 11 februari vlak voor middernacht steken op precies -10.0 graden, nét geen strenge vorst. Regionaal was van een koudegolf wél sprake in ons land. Er werd in elk geval in vrijwel heel het land geschaatst.

Extreem zachte tweede februarihelft

In de tweede helft van februari was de temperatuur extreem hoog voor die tijd van het jaar. De planten en bloemen liepen flink uit. Ook hooikoorts stak de kop weer op. Foto: Anne-Marie van Iersel

Een week na de regionale koudegolf en alle schaatspret bereikte zeer zachte lucht ons land. Van 21 tot en met 24 februari werden elke dag warmterecords in ons land gebroken. Op 20 februari werd geen warmterecord genoteerd, maar kwam het wel tot de eerste zachte dag van het jaar.

Door de zeer hoge maxima in het slot van februari, kende ons land een ongekend vroege periode met lenteweer. Niet eerder sinds de metingen in 1901 was een lenteweek zo vroeg in het jaar gemeten na een recordlange reeks zachte dagen in de winter. Tot maand- en seizoenrecords kwam het net niet. De tweede februarihelft gaat wel als recordzacht de boeken in.

In De Bilt was de hoogste temperatuur 18.7 graden op 24 februari en in Arcen 19.8 graden op diezelfde dag. Voor maand- en seizoenrecords had het minstens 19.0 graden in De Bilt en/of 20.6 graden elders in het land moeten worden.

December en januari waren te nat

De sneeuwjachten leverde naast overlast ook prachtige plaatjes op. Foto: Willem Van Engelenhoven

Afgelopen winter viel gemiddeld over het land bijna 260 millimeter neerslag. In een gemiddelde winter valt zo'n 220 millimeter. Dat de winter te nat is verlopen komt door december en januari. In december viel 113 millimeter, in januari 96 millimeter en februari was met ongeveer 50 millimeter juist aan de droge kant.

De neerslag viel vrijwel altijd in de vorm van regen. Pas in de nacht van 16 op 17 januari was sprake van de eerste sneeuw van betekenis. Op grote schaal viel 1 tot 4 centimeter sneeuw. In Zuid-Limburg was het al eerder raak op 7 en 8 januari en rond 25 januari lag er zelfs 15 centimeter sneeuw.

De sneeuwval die vrijwel iedereen lang bijblijft is de sneeuwval op 7 en 8 februari, tijdens de vorstinval die leidde tot een regionale koudegolf en schaatspret. Op 7 februari trok sneeuwstorm "Darcy" over ons land, die op veel plaatsen voor sneeuwjachten en sneeuwdrift zorgde. Op de Wadden en rond het IJsselmeer was ook korte tijd sprake van een sneeuwstorm: sneeuwval bij windkracht 8. Er viel 3 tot lokaal 30 centimeter sneeuw, maar door vorming van (soms enorme) sneeuwduinen was de sneeuwdikte erg ongelijkmatig verdeeld.

Iets meer zon dan gemiddeld

Mede dankzij een zonnige februari gaat heel de winter 2020-2021 als iets te zonnig de boeken in. Gemiddeld over het land was de zon bijna 230 uur te zien, terwijl 218 zonuren gebruikelijk zijn. December en januari verliepen somber, ook het aantal sombere dagen was vrij groot.

De meeste zonneschijn hebben we in het slot van de vorstperiode in februari gezien. Ook de periode met lenteweer ging met flink wat zonneschijn gepaard. Door mist en lage bewolking had de zon het aan het eind van de winter juist weer wat moeilijker.

Het zonnigst was het in het zuidwesten van het land. In Vlissingen was de zon tussen 1 december en 28 februari bijna 260 zonuren te zien. In het oosten van het land was het het somberst met bijna 200 zonuren. In De Bilt was de zon ongeveer 216 uur te zien.

Neerslagverwachting Harmonie

Bekijk hieronder de neerslagverwachting van het Harmonie weermodel voor de komende 48 uur. Meer weerkaarten bekijken doe je op I'm Weather

Files en vertragingen