Decennium 2010-2019 is warmste en zonnigste

Een terugblik over de afgelopen 10 jaar

Van onze weerman

Wilfred Janssen
Wilfred Janssen 22 december 2019 09:57 uur
Laatste update: 22 december 2019 12:56 uur
Niet alleen het jaar 2019 eindigt binnenkort, ook het decennium van de 10's komt tot een eind. Volgens Weerplaza is het decennium nipt de warmste sinds het begin van de metingen in 1901, ook wat betreft zon is het afgelopen decennium koploper. Het was een decennium met bijzondere gebeurtenissen.

Warmste decennium sinds 1900

Het decennium 2010-2019 is nipt warmer dan het voorgaande decennium. De opwarmende trend in de afgelopen decennia is wel duidelijk.

Met een gemiddelde temperatuur van ruim 10.7 graden in De Bilt is het afgelopen decennium het warmste decennium sinds het begin van de metingen in 1901. Het vorige decennium, 2000-2009, was met precies 10.7 graden een fractie minder warm.

Het is het vijfde decennium op rij dat warmer is dan het voorgaand decennium. Vanaf de jaren '90 is de versnelde opwarming van het Nederlands klimaat duidelijk te zien. Door enkele koude winters in de 50'er en 60'er jaren, staan die decennia lager in de ranglijst dan het decennium van de jaren '30.

Recordhoeveelheid zon

Totale zonneschijnduur per decennium, gemiddeld over ons land. Duidelijk is dat de hoeveelheid zonneschijn sinds de jaren '90 flink is toegenomen.

In het afgelopen decennium heeft de zon, gemiddeld over het land, ongeveer 18.500 uur geschenen. Dat is gemiddeld ruim 5 uur per dag. In het meest sombere decennium scheen de zon ongeveer 13.500 uur, wat gemiddeld 3.7 uur per dag is. Met de zonneschijnduur van ongeveer 18.500 uur, is een decennium sinds de jaren '10 van de vorige eeuw niet zo zonnig verlopen. Omdat de zonneschijnduur pas laat in het decennium 1900-1909  is begonnen, kon dat decennium niet meegenomen worden in deze analyse. 

Dat het steeds zonniger wordt in ons land, heeft voor een groot deel te maken met de verbeterde luchtkwaliteit. Voor de jaren '90 van de vorige eeuw, was industrie vele malen meer vervuilend dan tegenwoordig. Er was veel meer fijnstof in de lucht, waardoor waterdruppeltjes gemakkelijker konden ontstaan. In de 80'er jaren bijvoorbeeld, was het ook twee keer vaker mistig dan tegenwoordig. Dankzij strengere uitstootregels in Europa is de luchtkwaliteit verbetert en zijn er minder stofdeeltjes aanwezig. Vanaf het decennium 1990-1999 is duidelijk te zien dat het aantal zonuren flink is toegenomen!

Ruim 7.5 meter neerslag

Wat betreft neerslag geen bijzonderheden in het afgelopen decennium.

Wat betreft neerslag komen we niet in de buurt van recordwaarden. Het afgelopen decennium eindigt met een totale neerslagsom van ongeveer 7750 millimeter gemiddeld over het land op de zesde plaats wat betreft natste decennia. Dat is ruim 7,7 meter neerslag!

Het natste decennium was 1960-1969 met een totale neerslagsom van 8350 millimeter, gemiddeld over het land. Het droogst was het in de jaren '70 met 'slechts' 7152 millimeter neerslag gemiddeld over het land.

Bijzondere en opvallende weermomenten in de afgelopen 10 jaar

Omgewaaide hoogspanningsmast dankzij zwaar onweer op 14 juli 2010, nabij Vethuizen.

In het afgelopen decennium zijn op weergebied veel opvallende en bijzondere dingen gebeurd. De gebeurtenissen die ons het meest zijn bijgebleven hebben we op een rijtje gezet.

In 2010 zorgden zware onweersbuien op 10, 12 én 14 juli voor veel schade op meerdere plaatsen in ons land. Op 26 augustus viel door zware buien 141 millimeter in Hupsel. Dit was de natste dag op een automatisch KNMI-station van dit decennium. Het jaar eindigde zeer koud, ook beleefden we toen de laatste Witte Kerst tot nu toe.

Het jaar 2011 werd gekenmerkt door een extreem zachte en droge lente. In de zomer kreeg het warme weer geen gevolg. Wel werd op 28 juni het 'uurrecord' neerslag gebroken. In Herwijnen viel in één uur tijd 79 millimeter. Op deze dag is nabij Kaatsheuvel ook een zwakke tornado gemeld.

De laagste temperatuur van dit decennium was op 4 februari 2012. 

In februari 2012 was het ongeveer twee weken bijzonder koud. Op de vierde werd in Lelystad met -22.9 graden de laagste temperatuur van dit decennium gemeten. Er werd vrijwel overal geschaatst, maar de Elfstedentocht kwam nét niet. In deze periode is ook de laatste landelijke koudegolf gemeten.

Een jaar later was het juist zacht. Op 5 februari 2013 is de hoogste windstoot ooit in ons land gemeten: 230.4 km/uur in Hansweert tijdens de passage van een zware buienlijn. Het zachte en onstuimige weer werd gevolgd door het koudste voorjaar in ruim 40 jaar. Later in het jaar was er sprake van twee zware stormen, op 28 oktober en op sinterklaasavond. Op 3 november zorgden buien in het midden van het land voor vier zwakke tornado's.

De eerste winter zonder etmalen met een gemiddelde temperatuur onder nul, dat lukte in 2014. Uiteindelijk is dat jaar ook de boeken in gegaan als het warmste jaar sinds ten minste 1706, wat nog altijd het geval is. Opvallend in dat jaar was het zware onweer tijdens de Pinksterdagen.

In 2015 werd in dit decennium een eerste serieuze aanval gedaan op het 'hitterecord van Warnsveld'. Dankzij zeewind en onweersbuien kwam de temperatuur op 2 juli in Maastricht niet verder dan 38.2 graden, 0.5 graden te weinig! Één van de meest bijzondere dingen gebeurde drie weken later, toen een zware zomerstorm op de 25e voor veel overlast zorgde. Het jaar eindigde zeer zacht met de warmste december in 300 jaar!

Schaatsen op straat in het noordoosten dankzij ijzel. Het kon in januari 2016.

Waar 2015 zeer zacht eindigde, wist de kou begin 2016 het noordoosten van het land te veroveren. Op diverse plaatsen kon door ijzel op straat worden geschaatst. Op 23 juni maakten we kennis met een echte Amerikaanse supercell. Nabij Eindhoven vielen hagelstenen tot wel 10 centimeter doorsnee!

Het jaar 2017 kende nauwelijks opvallende events. Het voorjaar eindigde zeer warm, de zomer begon op die manier. De warmste junimaand sinds 1901 komt uit het jaar 2017.

2018 kende hoge temperaturen. In 2019 kon het nog gekker. We zijn de 40 graden in ons land gepasseerd!

2018 was het jaar van hitte en droogte. Op 18 januari kregen we met de zwaarste storm sinds 25 januari 1990 te maken. Verder was 2018 het jaar van droogte én hitte. We beleefden de warmste zomer in 300 jaar. Twee aanvallen op het hitterecord stokten bij 38.2 graden en we konden regionaal een recordlange hittegolf van 29 dagen noteren. Dit jaar kende een recordaantal warme (132) en zomerse (55) dagen. Op 9 uur na verliep het jaar recordzonnig. Juli 2018 is de zonnigste maand ooit gemeten.

Het laatste jaar van deze decade, 2019,  zullen we ons gaan herinneren als het jaar waarin de hoogste wintertemperatuur én de hoogste zomertemperatuur ooit is gemeten. Op 26 februari werd het in Arcen 20.5 graden, in De Bilt bijna 20. Op 24 juli ging het bijna 75 jaar oude hitterecord uit de boeken, een dag later werd ook de 'magische grens' van 40 graden doorbroken toen het in Gilze-Rijen 40.7 graden werd. Ook op de 26e werd het lokaal opnieuw 40 graden. 

Files en vertragingen