Klimaatoplossing: focus op het doel

Politiek moet zich op hoofddoelen richten

Van onze weerman

Michiel Severin
Michiel Severin 29 november 2019 07:28 uur
Laatste update: 29 november 2019 10:41 uur
Er gebeurt ongelofelijk veel goeds in Nederland. Duizenden instanties, bedrijven, buurtgroepen en verenigingen doen hun best om ons huidige klimaat te behouden en dus de klimaatverandering af te remmen. De politiek moet dit op een goede wijze ondersteunen door te focussen op het einddoel en niet de details.

Focus op het grote probleem

De uitstoot van broeikasgassen in beeld. CO2 is veruit de grootste boosdoener. (bron CBS/RIVM)

Er wordt soms dagen of weken gesproken over het klimaatprobleem, maar in basis is het heel simpel. De mens pompt veel te veel broeikasgassen de atmosfeer in waardoor de zonnewarmte onze atmosfeer moeilijker kan verlaten. De temperatuur neemt daardoor toe, zowel van de atmosfeer als van de oceanen. Deze temperatuursverandering heeft invloed op al het leven op onze planeet waarbij voor de meeste regio's de veranderingen niet positief zijn.

De oplossing is dus simpel. De toevoer van broeikasgassen moet zo snel mogelijk stoppen, en direct daarna moet de focus verschuiven naar het laten afnemen van deze gassen in onze atmosfeer.

Kijken we nu om ons heen dan lijkt niets op de wereld van 10.000 jaar geleden. We hoeven daarom ook niet de illusie te hebben dat onze wereld bij wederom een opwarming van drie of vier graden hetzelfde blijft als nu.
Michiel Severin - meteoroloog Weerplaza

Als 'we' doorgaan met waar we nu mee bezig zijn, dan loopt de temperatuur op naar +3 of +4 graden boven het gemiddeld evan het pre-industriële tijdperk. De doelstelling van het Parijs-akkoord is om op +1,5 graden uit te komen. Zoals alles nu verloopt, is dat een totaal onmogelijke doelstelling, maar het is nog niet te laat. Indien er in de komende 15 jaar zeer veel maatregelen worden genomen, dan kunnen we de doelstelling nog steeds halen of op z'n minst benaderen. De klimaattop in Madrid moet daarvoor de komende dagen het startschot geven. Gaan de politici het waarmaken?



Klimaatverandering in perspectief

Want wat betekent dat nou eigenlijk, drie of vier graden warmer dan ruim honderd jaar geleden?

Om die vraag te beantwoorden, kunnen we naar het verleden kijken. Hoe veranderde de wereld bij dit soort klimaatveranderingen? Ruim 10.000 jaar geleden eindigde de laatste grote ijstijd. De gemiddelde temperatuur op Aarde was toen ongeveer vier graden lager dan het gemiddelde van de afgelopen eeuw.

10.000 jaar geleden zag onze wereld er totaal anders uit (tekening Simon Fraser Universiteit)

Hoe zag de wereld er toen uit? Totaal anders dan nu. Sneeuw en ijs bedekten grote delen van de planeet, de natuur leek totaal niet op wat we nu om ons heen zien. Het dierenrijk in Europa bevatte mammoeten, sabeltandtijgers, beren en allerlei andere grote zoogdieren. Door de gestage verandering van de toenmalige temperatuur, en het sterker worden van de mens, veranderde de voedselketen voor veel dieren waardoor de meeste in een paar duizend jaar uitstierven.

Kijken we nu om ons heen dan lijkt niets op de wereld van 10.000 jaar geleden. We hoeven daarom ook niet de illusie te hebben dat onze wereld bij wederom een opwarming van drie of vier graden hetzelfde blijft als nu. Bovendien laten we de verandering niet plaatsvinden in een paar duizend jaar, maar in slechts 300 jaar. De natuur heeft daardoor nog minder tijd om zich aan te passen en dus zal de verandering nog dramatischer zijn.

Van die vier graden hebben we inmiddels al bijna anderhalve graad binnengehaald in circa 150 jaar tijd. Alles wijst erop dat de opwarming van het klimaat gestaag doorgaat, waarbij allerlei wetenschappers waarschuwen voor kantelpunten. Zodra we een kantelpunt passeren, is er geen makkelijke weg terug meer. 

Het CO2 niveau in onze atmosfeer is op dit moment ongekend, en blijft helaas rap stijgen. Op 25 november kwam de meting op 410,45 uit.

De huidige anderhalve graad stijging zorgt al voor grote veranderingen in de natuur. Natuurmonumenten rapporteerde vorig jaar al dat sommige insectensoorten met afnames te maken hebben van 50 tot 70%! In mensenaantallen zou dat betekenen dat van de huidige 7 miljard mensen er 3 tot 4 miljard dood zijn... 

Er is dus maar één conclusie mogelijk: het gaat hard de verkeerde kant op. Het enige wat ons en de natuur kan redden is verantwoordingsgevoel. We hebben de Aarde gekregen van onze voorouders. Wij zijn nu de baas. Wat geven we door aan onze kinderen?

De oplossing is simpel

De uitstoot van broeikasgassen is te vergelijken met een dijkdoorbraak. Aan alle kanten vinden overstromingen plaats. De maatregelen die worden genomen, richten zich echter vaak op het verkeerde. Men probeert het water uit de eigen tuin te houden, en als dat niet lukt, dan maar uit het eigen huis.

Die benadering is fout. De kapotte dijk moet gerepareerd worden. De toevoer van water moet stoppen, dan lossen de problemen elders zich veel gemakkelijker op. Dus; we moeten zo snel mogelijk de toevoer van broeikasgassen stoppen!

Politiek moet eisen: geen broeikasgassen uitstoten

Elke doelstelling van de politiek moet daarop gericht zijn. Niet 10% stallen dicht, 12% meer windmolens; dat zijn maatregelen die de sectoren zelf moeten bedenken. Iedereen moet de doelstelling krijgen: in 2035 stoot je geen broeikasgassen meer uit. Een ander jaartal mag ook, maar het liefst wel binnen de komende 20 jaar. Anders passeren we kantelpunten en raken we ons huidige leven kwijt.

Zodra de politiek beleid maakt met een doelstelling op uitstoot, is het voor hen veel makkelijker om de verandering van vies naar schoon te begeleiden. Laat de sectoren maar komen met de oplossingen. Laat hen met hun experts de ideale methoden ontwikkelen om schoon te worden. De politiek dwingt het eindresultaat af, en zorgt voor stimulansen en boetes om het tempo te bepalen. 

Deze oproep doen we aan de politiek. We denken dat resultaten dan makkelijker behaald kunnen worden.

De uitstoot van broeikasgassen is te vergelijken met een dijkdoorbraak. ... De maatregelen die worden genomen, richten zich echter vaak op het verkeerde. Men probeert het water uit de eigen tuin te houden, en als dat niet lukt, dan maar uit het eigen huis. ... Dat is fout. De kapotte dijk moet gerepareerd worden.
Michiel Severin - meteoroloog Weerplaza

En de burger?

Er gebeurt al zoveel aan goede initiatieven. De wil is er. De route is goed. Hoe meer mensen, verenigingen, bedrijven, enzovoort, met acties en veranderingen komen, dus te sneller bereiken we het doel. Ook hier moet de overheid het eindresultaat faciliteren. Wil je als burger iets doen in je omgeving, focus dan ook daar op het eindresultaat. Waar stoot jij broeikasgassen mee uit? Maak een plan hoe dat 0 wordt in de komende 10-15 jaar. Het hoeft allemaal niet morgen, maar het moet wel gebeuren indien we ons klimaat willen redden. Dus maak bij de volgende auto, brommer, kookfornuis, grasmaaier, enzovoort altijd de keuze voor uitstoot 0. Dan gaan we snel de goede kant op.

En de rest van de landen?

Cynische mensen zeggen al snel: als wij het doen is het niet genoeg, ook Afrika en China en ... moeten meedoen. Dus waarom zouden wij al beginnen?

Dat klopt inderdaad. Maar willen we nou echt dat eerst alle arme landen hier geld aan uitgeven? Nee toch. Laten we als superrijk land het voorbeeld geven, voorop lopen, nieuwe technieken ontwikkelen. Bij het homohuwelijk, euthanasie en bijvoorbeeld het legaliseren van wiet hebben we ook niet op de rest van de wereld gewacht. En bovendien, meerdere landen geven al vol gas op bovenstaande doelstellingen. Zodra wij meedoen is dat een goed signaal en nemen we onze verantwoording.

Files en vertragingen