Tornadojagen in Amerika

Een verslag van een aantal dagen tornadojagen in de Verenigde Staten

Van onze weerman

Wilfred Janssen
Wilfred Janssen 18 mei 2017 08:34 uur
Onze meteoroloog Wilfred Janssen zit momenteel in de Verenigde Staten voor het 'jagen' op tornado's. Afgelopen vrijdag is hij vertrokken en inmiddels zijn er een aantal dagen met zware buien geweest.

Afgelopen vrijdag was het dan zo ver, het vertrek naar de Verenigde Staten om te gaan tornadojagen. Vorig jaar was het een enorm succes, dus dit jaar is het hopen op vergelijkbare resultaten. Dit is bijna niet haalbaar, 17 tornado's en elke dag zware buien, maar de weerkaarten zien er voor de komende periode toch best goed uit. In de afgelopen dagen ging het een aantal dagen goed tekeer in de Verenigde Staten. Op een tweetal dagen werden enorme supercells, roterende onweersbuien, gezien. Deze supercells produceerden een aantal tornado's waarvan er uiteindelijk 3 zijn gezien. Geen zware jongens, maar het was een prachtig gezicht.

Dag na aankomst: een marginale setting

De witte hagelkern van de zware bui.

Op de dag na aankomst kon er al gelijk op onweersbuien worden 'gejaagd'. In de staat Nebraska waren de omstandigheden gunstig voor het ontstaan van een aantal zware onweersbuien die mogelijk het supercellstadium konden bereiken. De snelheidsschering, het toenemen van de windsnelheid met de hoogte, was erg goed. Helaas ontbrak het aan een grote berg energie om echt grote buien te krijgen. Toch ontstond er een prachtige bui die eventjes het supercellstadium bereikte. Door de beperkte hoeveelheid energie kon de bui niet lang blijven leven. Toch was deze bui erg fotogeniek. De enorme hagelkern waaruit forse hagelstenen vielen, werd prachtig aangelicht door de inmiddels best laagstaande zon.

Dag 2: Lastige situatie, verkeerd 'gegokt'

Onweersbuien ten noorden, op de volgende golf

De tweede dag was een erg lastige. Er werden op meerdere plaatsen supercells verwacht. Bij ons in Nederland ontstaan onweersbuien vaak langs een front. Ook op deze dag lag er een front vanaf de staat Montana helemaal tot in het westen van Texas. In dit front zaten golven, vergelijkbaar zoals die in een wapperende vlag. Waar de golven het verst uitslaan van de lijn, was de kans op buien het grootst. Er werd gekozen voor de golf in het noordoosten van Colorado: de heuvels en het front moesten helpen om de buien te laten ontstaan. Door teveel middelbare en hoge bewolking werd uiteindelijk de benodigde temperatuur niet gehaald en ontstonden slechts enkele zwakke buien. Ongeveer 200 kilometer naar het noorden, langs de volgende golftop, ging het wel goed en ontstonden een paar flinke supercells. Helaas, maar tijdens zonsondergang gaf het een prachtig gezicht.

Dag 3: kiezen tussen twee kwaden

Dag 3 was een hele lastige. Omdat de Verenigde Staten zo groot zijn, moeten er soms enorme afstanden worden overbrugd om ergens te komen. In dat grote gebied zijn er soms meerdere plaatsen waar het flink tekeer kan gaan op dezelfde dag. Die gebieden kunnen soms wel 1500 kilometer van elkaar vandaan liggen. Deze dag was zo'n dag. De omstandigheden in het noorden van Nebraska waren perfect voor het ontstaan van roterende onweersbuien (supercells). In Texas, ongeveer 700 kilometer zuidelijker, konden ook zware buien ontstaan. Hier was alleen het regime waarin de buien 'leven' minder geschikt. De keuze lijkt dan simpel, maar niets is minder waar. De volgende dag lijkt het opnieuw flink tekeer te kunnen gaan in Texas. Kiezen we voor de mooiere situatie in Nebraska, dan is de volgende dag Texas niet meer haalbaar...

Karakteristieke supercellstructuren in het noorden van Texas. Een intense bui!

Er werd besloten om met pijn in het hart toch voor de zuidelijke regio te kiezen. Alles met oogpunt op de mogelijk nog veel zwaardere dag die erop ging volgen. De koers werd gezet richting Pampa, Texas. Uiteindelijk stopte de reis net wat zuidelijker in het stadje Stinnett, waar een gigantische onweersbui zich had ontwikkeld. Een meevaller voor ons. Alle parameters die nodig zijn voor het laten ontstaan van supercells vielen beter samen dan verwacht. Er ontstond een enorme supercell die het tot bijna middernacht volhield. De eerste 'echte' buit van de reis was nu dan ook binnen. Een tornado werd niet gezien noch gemeld, maar het zat er een enkele keer toch niet heel ver vandaan.

Bliksem nabij de roterende voet van de bui.

Dag 4: het zware werk

Na de meevaller een dag eerder, leek deze dag het zware werk te beginnen. De Amerikaanse weerdienst besloot het waarschuwingsniveau op te hogen naar een "moderate risk", het op één na hoogste waarschuwingsniveau. Er was kans op hagelstenen tot 10 centimeter in doorsnee, windstoten van orkaankracht, zeer veel neerslag in korte tijd en langlevende krachtige tornado's: een serieuze dag.

Enorme hagelstenen, soms wel tot ongeveer 7 centimeter doorsnee

Ver reizen was niet nodig, aangezien de avond ervoor al in hetzelfde gebied op supercells werd gejaagd. Vanuit het plaatsje Clarendon, Texas, werd gestart en gewacht. De eerste onweersbuien ontstonden in een overweldigend tempo door de beschikbaarheid van een enorme hoeveelheid energie. Gigantische stapelwolken domineerden de horizon en al snel werd positie ingenomen naast een supercell die vrijwel meteen een 'tornado warning' kreeg. Wanneer een tornado warning wordt afgegeven, is de bui in staat om een tornado te produceren. Onder de bui ontstond zeer snel een grote roterende verlaging, maar tot een tornado kwam het nog niet. Een bui net ten zuiden zat de eerste bui dwars, waardoor het hele proces werd verstoord: geen tornado, voorlopig...

De nieuwe bui die ontstond was ook meteen interessant om te volgen. Vrijwel direct, net als de eerste supercell, volgde een tornado warning en werd een verlaging zichtbaar. Helaas voor het zicht krulde de neerslag om het rotatiegebied heen. Een tornado was inmiddels aan de grond, maar het zicht was te beperkt. De bui werd gevolgd in de hoop de tornado te kunnen zien. Tijdens het rijden werd het hagelspoor dat de supercell achter had gelaten doorkruisd: hagelstenen van wel 6 à 7 centimeter werden gevonden!

De gigantische nieuwe supercell. Alle wolken worden richting de roterende 'kern' gezogen

Al snel kreeg deze bui last van een nieuwe bui net ten zuiden. Net als bij de eerste 'overstap' werd nu weer geschakeld richting de nieuwe bui. Ook deze kreeg een tornado warning en produceerde hagel zo groot als tennisballen. De bui, die inmiddels een prachtige structuur had, roteerde met een enorme snelheid en wist zelfs een tornado te produceren. Lang zicht hadden we er niet op, de neerslag krulde er meteen omheen. Achteraf bleek dat de tornado een spoor van vernieling heeft getrokken in Elk City, Oklahoma, waarbij helaas één dode is gevallen.

Het begin van de tornado die Elk City trof. Door de regen al snel niet meer zichtbaar.

Niet veel later herhaalde het vorige fenomeen zich weer: een zuidelijke bui gooit roet in het eten voor de noordelijke, dus werd er weer een stuk naar het zuiden gereden. Ook deze bui had de potentie voor het vormen van een tornado, maar het lukte de bui niet om de rotatie vlak bij de grond op orde te krijgen. Op een aantal forse verlagingen na, werden er bij deze bui geen tornado's waargenomen. Wel is er grote hagel gemeld en kwamen er zware windstoten voor.

Opnieuw een intens zware bui met fenomenale wolkenstructuren. Tot een tornado kwam het niet.

Komende dagen opnieuw zware buien

Vandaag is besloten om niet op pad te gaan voor onweer. De komende drie dagen ziet het er voor supercells weer gunstig uit in Kansas, Oklahoma en Texas. Morgen (vanavond laat Nederlandse tijd) staat er opnieuw een moderate risk en is er kans op grote hagel en zware tornado's. Hopelijk volgt er binnenkort een volgend verslag over het zware weer in de Verenigde Staten.

Files en vertragingen