Op 13 oktober 1975 lag er in een deel van Nederland een dun laagje sneeuw van 1 of 2 centimeter. Het is de meest vroege datum na het zomerseizoen ergens in ons land met een sneeuwdek. Andere zeer vroege dagen met sneeuw op de grond zijn 18 oktober 1973 (Vaals 2 cm) en 24 oktober 2003 (Midden-Nederland 4-5 cm). Een weerfeitje dat prima aansluit op de weervraag deze week. Willy Bonnink vroeg zich namelijk af of we deze winter nog sneeuw krijgen.

De eerste reactie onder meteorologen is natuurlijk een ‘ja’. Ondanks dat de Nederlandse winters over het algemeen niet heel koud zijn en er vaker regen dan sneeuw valt, komt het toch nog af en toe tot winterse neerslag ergens tussen eind november en eind maart. Normaal valt in ons land op zo’n 20 dagen sneeuw in een smalle kuststrook tot ruim 30 dagen in het zuiden van Limburg en het oosten en noordoosten van het land.

Met behulp van de waarnemingen van ruim 300 neerslagstations in Nederland, waar in de wintermaanden ook de eventuele dikte van een aanwezig sneeuwdek wordt gemeten, hebben we bij Weerplaza gekeken naar de trend in sneeuwbedekking in Nederland. Vanaf 1956 is er een flinke hoeveelheid data beschikbaar en dus kunnen we eventuele trends ontwaren. Een eerste duidelijke, en gezien het opwarmende klimaat ook geen verrassende trend, is het afnemen van het aantal dagen waarop op een willekeurige plaats in Nederland tenminste 1 cm sneeuw lag tijdens de officiële waarneming om 09:00 uur. In het tijdvak 1961-1990 lag op 58 dagen tenminste 1 cm sneeuw, in de periode 1971-2000 liep dat terug naar 40 dagen, tussen 1981-2010 kwamen we op 37 dagen uit en de meest recente periode van 30 jaar (1991-2020) laat zien dat gemiddeld op 29 dagen ergens in ons land zich een sneeuwlaagje van tenminste 1 cm vormt. 

Dat aantal van 29 is dus een gemiddelde. Afgelopen winter kwam het op slechts 6 willekeurige dagen ergens in ons land tot een tijdelijk sneeuwdek. De meest sneeuwdekrijke dagen waren 26 en 27 februari. Op de 26^ste viel in het westen van Brabant 2 tot lokaal 4 cm sneeuw en een dag later viel in het zuiden van Limburg sneeuw van betekenis. Boven 100m bleef de sneeuw ook liggen en op de Vaalserberg kwam tijdelijk zo’n 10 cm sneeuw te liggen. De volgende dag was er tijdens de ochtendwaarneming nog maar 2 tot 3 cm van over. Alleen in de winter van 2013-2014 kwam het met 5 willekeurige sneeuwdekdagen nog tot een lager aantal. 

Topjaar in de 30 jaarlijkse periode 1991-2020 is de sneeuwrijke winter van 2009-2010. Op 71 aantal dagen lag ergens in ons land een gesloten sneeuwlaag. Op diverse dagen lag er zelfs een behoorlijk dik pak sneeuw. Op 25 dec lag op de hoogste heuveltoppen in Zuid-Limburg ruim 40 cm sneeuw. Alleen op 5 maart 2005 lag er in het Drentse Zweelo nog meer; 59 cm. 

De laatste winter met relatief veel sneeuw(dek)dagen was die van 2012-2013. In totaal lag op 64 willekeurige dagen in ons land tijdens deze winter een sneeuwdek van tenminste 1 cm. De winters erna waren relatief arm aan sneeuw en zo kon in delen van ons land een bijzonder lange reeks opgebouwd worden van winters zonder enige sneeuwbedekking. Op meetpunten in de zuidwestpunt van Friesland, de Kop van Noord-Holland en op Texel is sinds 13 februari 2017 geen gesloten sneeuwdek meer waargenomen. Dat is in totaal drie winters op rij. Een record is dit niet. Het meetpunt Vrouwenpolder in Zeeland kent een reeks van 5 winters achter elkaar zonder sneeuwbedekking. Deze periode liep van eind maar 2013 tot eind januari 2019.

Ondanks een aantal dagen met flink wat sneeuwbedekking zoals in de winter 2009-2010 zien we toch echt een dalende trend. Sneeuw en een sneeuwdek in ons land wordt steeds zeldzamer en dus is het helemaal niet vreemd om op de vooravond van de winter ons de vraag te stellen of we überhaupt nog wat sneeuw en een sneeuwdek kunnen verwachten. Of het dit jaar al zover is dat de winter in zijn totaliteit geen gesloten sneeuwdek weet op te leven, of misschien volgend jaar valt nu nog niet te zeggen. Daarvoor zijn de Nederlandse winters wat sneeuwval en sneeuwbedekking te grillig en bovendien blijkt het ook heel moeilijk om een winterseizoen ruim van te voren juist teverwachten.