Het is een heerlijke stranddag met zon en hoge temperaturen en dan steekt van het een op het andere moment een wind van zee op en daalt de temperatuur flink. Soms wordt het zo koud dat het niet meer leuk is op het strand. 

Zeewind kan ontstaan op dagen dat er een groot temperatuurverschil is tussen het land en de zee. Het verschil moet minimaal zo'n 10 graden zijn. Dit is best vaak het geval in de lente en in de zomer. Daarnaast moet de heersende wind niet al te sterk zijn en grotendeels aflandig zijn. Dit betekent dat de wind van het land richting de zee waait. Feitelijk kan er bij iedere windrichting tussen noord en zuid (via het oosten) een zeewind ontstaan.

De ideale situatie is een mooie zonnige dag met nauwelijks bewolking. Het land warmt door de zon snel op terwijl de zee niet of nauwelijks aanwarmt. Het is heerlijk weer en ook op het strand is het prima toeven omdat de wind van achter de duinen komt. Plotseling, zo rond het begin van de middag steekt er opeens een wind van zee op die koude lucht vanaf zee de stranden op blaast. De temperatuur kan op zeer warme dagen zomaar 10 graden dalen!

De wind steekt van zee op omdat de lucht boven het warme land gaat opstijgen. Immers warme lucht stijgt, denk aan een warme luchtballon. de lucht aan de grond 'verdwijnt' en er ontstaat een lagedrukgebiedje boven land, een thermisch lagedrukgebied in dit geval. Aan de grond moet de lucht worden toegevoegd want anders zou er uiteindelijk een vacuüm ontstaan en dus komt er een luchtstroming op gang vanaf zee richting het land. Dit is de zeewind die bij ideale omstandigheden zo'n 10 tot 20 km het land in kan komen. Er zijn situaties bekend dat de zeewind zelfs reikte tot zo'n 40 tot 60 km landinwaarts.

Als een zeewind opsteekt dan zal die in eerste instantie pal op kust staan. Naarmate de zeewind blijft staan zal de windrichting iets ruimen en zal de wind ook iets toenemen. Aan de westkust is een zeewind goed te verwachten. Aan de Zeeuwse kust en op de Waddenzee en Waddeneilanden is het door de grillige kustlijn en het minder duidelijke verschil van land en zee als gevolg van het getij lastiger om een goede zeewindverwachting te maken.

Als de heersende wind al van zee komt kan er evengoed nog een zeewindecirculatie op gang komen. Alleen merk je dat niet omdat de wind al vanaf het water waait. Hooguit gaat het iets harder waaien.

Soms spreekt men van een zeewindfront. In dat geval is niet alleen de wind merkbaar maar ontstaan er ook wolkenvelden. De lucht die vanaf zee komt is vochtig en kan wanneer hij boven land komt ook gaan stijgen. Er kunnen dan wolken ontstaan of nog heftiger, buien. Op satellietfoto's is zon zeewindfront duidelijk te zien als een smalle band bewolking. De lijn waarop een dergelijk front ontstaat noemen we ook een convergentielijn.

Het temperatuurverschil tussen land en zee is een van de twee belangrijke voorwaarden voor het ontstaan van zeewind, maar ook de heersende wind speelt een belangrijke rol. Is de heersende wind al vrij stevig dan zal die de zeewind overheersen en wordt de zeewind niet opgemerkt. 

Ook in Flevoland is soms het effect van een zeewind te merken. In dit geval speelt dan het thermisch verschil tussen enerzijds het IJsselmeer en Markermeer en anderzijds de temperatuur van Flevoland een rol. Op zomerse dagen kan bij weinig wind een frisse bries vanaf het water opsteken die tot diep in Flevoland is te merken. Dit noemen we de IJsselmeerwind.

Een mooi voorbeeld van zeewind hierboven. Tot 16 uur was de wind zuidoost en was het warm, bijna 29 graden. Om 16 uur slaat de wind om en wordt via west noord. De temperatuur keldert met bijna 10 graden in een kwartier tijd.